Page 214 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Devlet tarafından görevli mühendisler, arazinin fındığa el- Kasım 1908 tarihinde Kocaali’de ilk fındık dikimi gerçekleş-
verişli olduğu tespitinde bulundular. Geçim sıkıntısına son ti. Fakat hava şartlarının kötü olması dikimin tamamlanma-
vermek umuduyla 1908’den itibaren bölgeye fındık dikil- sını engelledi. Giresun’dan fındık fidelerinin temini konu-
meye başlandı. 281 sunda da aksaklıklar yaşanmıştı. Akabinde 31 Mart Darbesi
ile Osmanlı ülkesinin karışması, 25 Nisan 1909’da Sultan II.

Fındık dikimi sonucunda ormanların tahrip edilmesi, sel, Abdülhamid’in darbeyle tahttan indirilmesi ve sonrasında
erozyon ve heyelanları da beraberinde getirdi. 1904 tari- meclisin kurulma sürecinin uzamasıyla birlikte Kocaali’ye
hinden 1908’e kadar Yalpankaya, Çobanyatağı, Söngün fındık dikimi işlemi sürekli ertelendi. 286
Suyu, Yanıkhayvan (Yanıksayvant) gibi köylerde ilkba-
282
har ve yaz aylarında aşırı yağışlardan dolayı sel oluyordu. Fındıkların dikilmesi heyelanın önüne geçilmesi açısından
Orman örtüsünün tahribi felâketlere yol açıyordu. Eğer da önem arz ediyor lakin işlem sürekli erteleniyordu. Bu kez
böyle devam ederse 5-6 sene sonra toprağın üst kısmındaki de üst makamlardan, tahsisatta para olmadığı için fidelerin
287
verimli alüvyonlar yıkanacak, heyelanlar yüzünden araziler temin edilemediği bildirildi. Bunun üzerine Kocaali halkı
seferber oldu. Delisava adlı Rum tüccar ile anlaşma sağlan-
yok olacaktı. 283
dı. Delisava Giresun’dan fındık fidelerini getirecek parayı
temin etti. Kocaali halkı da devletten aldığı fide desteğiyle
Mühendislerin yaptığı araştırmalar sonucunda bölgenin ona olan borcunu ödeyecekti. Fındık kısa sürede Kocaa-
fındık dikimi için oldukça müsait olduğu belirlendi. İz- li’deki diğer köylerde yaygınlaştı. Cumhuriyet’in ilk dönem-
mit Mutasarrıflığı Giresun’dan 10 bin adet fındık fidesi- lerinde kaza merkezi olan Karasu’nun hemen hemen bütün
nin getirtilerek Yalpankaya, Çobanyatağı, Söngün Suyu, köylerinde fındık dikimi gerçekleşti.
Yanıkhayvan köylerine dikilmesini talep etti. Bu durum
284
ziraatın gelişmesine destek olacağı gibi halka yeni bir geçim Günümüzde Sakarya’nın en yüksek fındık rekoltesine sahip
kaynağı olacaktı. Aynı zamanda üretime destek olacak, böl- ilçesi Kocaali’dir. Bölgenin iklimine en uygun fındık türü
ge ekonomisini canlandıracaktı. 10 Ağustos 1908 tarihinde Delisava’dır. Ekili fındık arazileri içinde yüzde 70 oranında
Osmanlı Orman Maden ve Ziraat Bakanı Mavro Kordato Delisava fındığı mevcuttur. Yüzde 20 oranında Karayağlı,
Efendi’nin imzasıyla bizzat Osmanlı Devleti eliyle Kocaa- yüzde 10 ise diğer fındık türleri mevcuttur. Fındık bahçele-
li’ye fındık dikimi gerçekleştirildi. 285 rinin yüzde 89’u 30 yaşından fazladır. 288

281 BOA. DH.MKT. 2614/17/1. Bkz: BOA, DH.MKT. 2614/17/2.
282 Süngüt, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Söngün Suyu veya Söngün Suyu olarak geçmektedir.
283 BOA. DH.MKT. 1279/22/1.
284 Yanıksayvant Köyü Osmanlı Arşivlerinde Yanıkhayvan olarak geçmektedir.
285 BOA. DH.MKT. 2614/17/1.
286 BOA, DH.MKT. 2685/75/1.
287 BOA, DH.MKT. 2712/94/1.
288 Asuman Cansev, Mustafa Tüccar, Şule Turhan, “Sakarya İli Kocaali İlçesi’nde Faaliyette Bulunan Fındık İşletmelerinin Mevcut Yapısı ve Sorunları”,
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, C. 47, S. 2, Yalova 2018, s. 26.

212 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ