Page 56 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Ağalar Mahallesi (Cedîd) Buranın, konumu itibariyle avantajlı bir noktada bulunması
bu tezi güçlendirmektedir.
Yakın tarihlere kadar Kocaali eşrafından önde gelenlerinin
oturduğu mahalle olarak bilinmektedir. Bir zamanlar bahçe- Hızarköy’den aşağı gelerek Yayla’dan geçen ırmak, Kocaa-
li, tuğla dolgulu ahşap karkas konaklardan oluşan bir silüete li’nin önemli su kaynaklarından biridir. Bu ırmak üzerinde
sahipti. Ağalar, Merkez Mahallesi’nden sonra kurulduğu için Yayla ile Hızarköy’ün arasında yakın zamanlara kadar aktif
Cedîd olarak nitelendirilmiştir. Günümüzde Kaymakam- olan bir su değirmeni bulunmaktaydı. Kalıntıları hâlâ mev-
11
lık Konağı ve Belediye bu mahallenin sınırları içinde bulun- cuttur. 1844 Temettuat Defterlerinde Kocaali ağalarından
maktadır. Hacı Yusuf Ağa’nın oğlu Mustafa’nın oğlu Salih Ağa’nın
âsiyâb çalıştırdığı tespit edilmiştir. Salih Ağa’nın torunları
13
Mahallenin adının, Kara Mustafa Ağa’dan geldiği söylen- Kocaali’de hâlâ yaşamlarını sürdürmektedirler.
mektedir. Mustafa Ağa’nın babası da Kocaali’de Kara İbra-
him Ağa olarak tanınmaktaydı. 1885 yılında Kocaali’de dün- Yayla Mahallesi engebeli alanları oldukça az, yeşillik bir coğ-
yaya gelen Kara Mustafa Ağa 08.05.1935 tarihinde vefat etti. rafyaya sahiptir. Günümüzde Kocaali’nin geleneksel mimari
Kocaali halkının kadîm mesleklerinden biri olan deniz tica- üslubu olan tuğla dolgulu ahşap karkas konaklar ve manavla-
reti yapıyordu. Zira Kocaali halkı öteden beri denizcilikle rın Bagen adını verdiği Serenderler az da olsa hâlâ göze çarp-
adını duyurmuştu. Kocaali ve Akçakoca iskelelerinden İstan- maktadır. 14
bul’a tomruk, kereste, fındık ve hububat nakliyesi yapıyordu.
İstanbul’da dahi tanınan büyük bir tüccar idi. Mustafa Ağa Hızar Mahallesi (Hızarköy)
hayatının son dönemlerinde İstanbul’a taşındı ve 1935 yılında
vefat etti. Kabri İstanbul/Kulaksız’da bulunmaktadır. 12 Hızar Mahallesi’nin ilk adı Hızarköy’dür. Kocaali’nin en eski
yerleşimlerinden biridir. Sinop, Kastamonu, Düzce tarafın-
Yayla Mahallesi dan gelen Çobanoğlu Türkmenleri Hızarköy’de oba kurmuş-
lar ve ardından yerleşmişlerdir.
Yayla, Kocaali’nin en eski mahallelerinden biridir. Mahalle-
nin merkezinde Orhan Gazi Camii bulunur. 1305-1315 yılları Kocaali halkı, çok eski tarihlerden beri Osmanlı Devleti’ne
arasında Orhan Gazi adına Kocaali’yi fetheden kuman- vergi karşılığında odun ve kereste kesmekle yükümlüydü.
danlar buraya otağ kurmuş ve onun adına hutbe okutarak Hızar ismi de Kocaali’nin üstlendiği bu tarihi misyondan
mescit yaptırmışlardır. Orhan Gazi Vakfiyesi’ne kayıtlı olan dolayı yöreye verilmiştir. Köken olarak Farsça bir kelime olan
caminin 1960’lı yıllara ait bir fotoğrafı bulunmaktadır. Tari- Hızar, tahta ve kereste biçmeye yarayan, elektrik ve su gücüy-
hi cami, 1990 yılında yıkılarak yenisi inşa edilmiştir. Günü- le çalışan büyük bıçkı aletine verilen isimdir.
müzdeki caminin mimari açıdan eski haliyle alakası bulun-
mamaktadır.Yayla’daki Orhan Camii ve çevresinin Kocaali Hızar Deresi, yüzyıllarca dere üzerindeki hızarların ve değir-
coğrafyasında inşa edilen ilk yapı olduğu düşünülmektedir. menlerin tribünlerini döndürmüştür. Hızar Deresi ve Yayla
İlk yerleşimlerin de yine bu bölgede kurulduğuna dair tartış- çevresinde başlayan yaşam, zamanla bugünkü Kocaali mer-
malar bulunmaktadır. kezine doğru genişlemiştir.

11 Cedîd eski dilde “Yeni” anlamına gelmektedir.
12 Ağalar Mahallesi’nin kurucusu olarak gösterilen Kara Mustafa Ağa hakkındaki bilgiler Kocaalili Mustafa Sarı’dan temin edilmiştir.
13 Hacı Yusuf Ağa ve Salih Ağa’nın mezartaşları Kocaali Mezarlığı’nda bulunmaktadır.
14 Bagen-Serender: Mısır, buğday, arpa ve çavdarı kuru kalmasını sağlamak için dört direk üzerine kurulan, ahşap baraka. Fare gibi haşerelerin tırmanma-
sını engelleyen, direklerin uçlarında sac ayak bulunan geleneksel yapı.

54 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ