Page 191 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Karasu Kazası’nın en varlıklı 10 şahsiyeti geçimini çiftçilikten Günümüzde fındık hasadının önemli merkezlerinden biri
kazanmaktadır. Bölgede en fazla gelir getiren işin denizcilik, olan Kocaali’de o tarihlerde fındık adına herhangi bir ema-
odunculuk, tarım ve hayvancılık olduğu açıkça görülmek- renin bulunmadığı görülmektedir. 243
tedir. Muhtarlardan vergi alınmamıştır. Karasu Kazası’nın
en zengin bireyi Kocaali dîvânına bağlı Milan Karyesi’nde Kocaali’de 44 sağman inek, 20 sağman manda, 70 sığır
244
yaşayan Sinan oğlu Mustafa oğlu Burhan’dır. Aynı zamanda öküz, 20 manda öküzü, 10 sağman koyun, 5 sağman keçi
245
Milan Karyesi’nin muhtarı olan Burhan’ın yıllık geliri 4200 ve 50 arı kovanı kaydedilmiştir. Bu veriler ışığında Kocaali’de
kuruştur. 26 dönüm arazisi ve 7 adet büyükbaş hayvanı bu- halkın büyükbaş hayvancılığı tercih ettiği, aynı zamanda
lunan Akbalta oğlu Mustafa Ağa’nın oğlu Yakup’un tarım küçükbaş hayvancılık da yaptığı görülmektedir. Bölgenin
ürünlerinden elde ettiği geliri 1112 kuruş, gayrimenkullerin- sulak arazi yapısı ve sahil tarafındaki geniş meralar halkın
den elde ettiği geliri 1100 kuruş, yıllık toplam kazancı ise büyükbaş hayvancılığı benimsemesinde etkili olmuştur. Ko-
2700 kuruştur. 235 caali’nin özellikle kestane ormanları bakımından oldukça

Kocaali’de 32 çiftçi, 37 gemici, 4 kamu görevlisi, 3 reis, 4 zengin olması arıcılığın da gelişmesine sebep olmuştur. Ayrı-
beygirci, 3 miço bulunmaktadır. Çiftçiler yıllık 40350, de- ca, Kocaali Dîvânı’na bağlı Lâhna’da 70, Bolazar’da 67 kovan
236
nizciler 36800, beygirciler 3800 olmak üzere toplam 80950 arı bulunması Karasu Kazası’ndaki arıcılık faaliyetlerinin
kuruş gelir elde etmektedirler. Kocaali’de çiftçilikle geçinen en fazla Kocaali ve çevresinde yürütüldüğünü göstermek-
246
32 hanenin sahip olduğu arazi miktarı tapulu 316 dönüm, ta- tedir. Kocaali, günümüzde de arıcılıkta bölgenin yıldızı
pusuz 86 dönüm olmak üzere toplam 402 dönümdür. Hane konumundadır. Çam Dağı’nda bulunan zengin bitki örtü-
başına ortalama 12,5 dönüm arazi düşmektedir. 237 sü sayesinde arıcılık faaliyetleri günden güne artmaktadır.
Görüldüğü üzere ilk olarak 1844 yılında belgelenen Kocaali
Kocaali halkının yarısına yakını küçük ve orta ölçekli arazi- kestane balının, 2019 yılında Kocaali Belediyesi tarafından
leri işleten ziraat erbabıdır. Yüzölçümleri 10 dönümden aşağı patenti alınarak tescillenmiştir.
olan araziler küçük toprak işletmeleri, 10-50 dönüm arasın-
dakiler orta büyüklükteki toprak işletmeleri, 50 dönüm üzeri 1844 yılında Kocaali halkı hane başı ortalama 336 kuruş
olanlar ise büyük toprak işletmeleridir. Kocaali’de 24 hane olmak üzere toplam 26540 kuruş vergi ödemiştir. Kazanın
orta büyüklükte tarım arazisine, 8 hane de küçük toprak iş- vergi sıralaması şöyledir: Vergilerin % 18’i Darıçayırı divânın-
letmesine sahip olmakla birlikte, büyük toprak işletmesine dan, % 17’si Kocaali divânından, % 16’sı İncirli divânından, %
sahip olan çiftçi bulunmamaktadır. Çiftliklerde hınta, 11’, Lâhna divânından, % 10’u Bolazar divânından, % 8’ Milan
238
239
şair, çavdar, mısır, erzen ve alef gibi tahıl ürünleri ye- divânından, % 7’si Yemlâk ve Kuyumcular Köyü’nden, % 3’ü
240
241
242
tiştirilmekteydi. Günümüzde Kocaali’de buğday hariç diğer Sinanoğlu ve Akkum Köyü’nden toplanmıştır. Kocaali’nin
bütün ürünler hala yetiştirilmektedir. vergide 2. sırada olduğu görülmektedir. 247
235 BOA, ML.VRD.TMT.d, 4026/5. Bkz: Ali Kınay, “Karasu Kazası’nın Temettuât”, s. 42.
236 Gemi güvertesinde çalışan, kaptanın yardımcı tayfasına miço nedir.
237 Ali Kınay, “Karasu Kazası’nın Temettuât”, s. 44-45.
238 Ömer Yazan, “19. YY. Sonlarında Osmanlı Tarım İşletmelerinde Yönetim ve Muhasebe Uygulamaları: Çiftlik İdaresi Örneği”, Muhasebe ve Finans
Tarihi Araştırmaları Dergisi İşletme Tarihi Özel Sayısı, Eylül 2018, s. 284.
239 Buğday.
240 Arpa.
241 Darı.
242 Alaf, yulaf, saman, hayvan yemi, ot.
243 Ali Kınay, “Karasu Kazası’nın Temettuât”, s. 56-57.
244 Temettuât defterinde manda, camus şeklinde yazılmıştır.
245 Temettuât defterinde koyun, ağnâm şeklinde yazılmıştır.
246 Ali Kınay, “Karasu Kazası’nın Temettuât”, s. 64-65.
247 Ali Kınay, “Karasu Kazası’nın Temettuât”, s. 67-69.

GE Ç M İ Ş T EN G ÜNÜ M ÜZE 189