Page 208 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Kocaali’ye Fındığın Gelişi (1908)

Fındık, eski tarihlerden itibaren insanoğlunun beğenerek
tükettiği ürünlerin başında gelir. Fındığın, “Pont Exinus” ve
“Pontik” sözcüğünden türetildiği tahmin edilmektedir. Zira
Antik dönemde Karadeniz Bölgesine “Pont Exinus” adı ve-
rilirdi. Çin kaynaklarına göre fındığın anavatanı Çin, Roma
kaynaklarına göre ise Karadeniz bölgesidir.

Roma döneminde Karadeniz bölgesine “pontus” adı verilirdi.
Romalılar fındığa “pontuk” Persler “fonduk”, Araplar “bun-
duk”, Yunanlar “funduki” Türkler ise “fındık” demişlerdir. Ta-
tarlar “çetlevük”, Lazlar ise “çakıldak” demişlerdir.

Evliya Çelebi, Trabzon’a yaptığı bir seyahatte “Dağların-
da taşlarında cümle ormanları fındıktır” demiştir. Sultan I.
Mahmud, 1739 yılında Fransa ile bir ticaret antlaşması im-
zalamıştır. Bu antlaşmaya göre Osmanlı Devleti’nin ihraç
edeceği ürünler arasında fındık da vardır. Osmanlılar, 17. 18.
ve 19. yüzyıllarda Avrupa’ya bol miktarda fındık ihracatı ger-
çekleştirmişlerdir.

Dünyanın en büyük fındık üreticisi olan Osmanlı Devleti,
özellikle Sultan II. Abdülhamid döneminde tarım ve sana-
yileşmeye önem verdi. Ülkenin ekilebilir arazilerini tespit
etmek için ziraat mühendisleri görevlendirildi. Yapılan çalış-
malar sonucunda Kocaali fındık üretimine elverişli olduğu
tespit edildi.

93 Harbi’nde (1877-1878) Balkanlar ve Kafkasların çoğunu
kaybeden Osmanlı Devleti, burada yaşayan Müslüman Türk-
leri Anadolu’nun muhtelif bölgelerine yerleştirmeye başladı.
Bu dönemde Kocaali de göç aldı. Gürcü, Abaza, Boşnak, Ka-
radenizli ve Rum köyleri kuruldu.

Bölgenin dağlık ve ormanlık olması tarım yapılmasını engel-
liyordu. Aşırı nüfus artışı, az sayıdaki yayla, mera ve otlakla-
rın bölünmesine yol açmıştı. Özellikle Doğu Karadeniz’den
gelen Türk ve Rumlar ormanları keserek tarım arazisi elde
etme yoluna koyulmuş, fındığı da beraberinde getirmişlerdi.
Kocaali bölgesine fındık dikimi gerçekleştirmek isteyen göç-
menler İzmit Mutasarrıflığı’na başvuruda bulundular.

206 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ