Page 278 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Farkında olmadan Türk milletinin geçmişle olan bağları ko- katliamlar yapıldı. Yüzbinlerce Çerkes, yurtlarından edildi ve
parıldı. Bu işlem halka rağmen yapıldı. Halk, eski isimlerinin Osmanlı Devleti’ne sığındılar. 3 yıl sonra 1867 tarihinde sıra
geri verilmesi için çok mücadele etti. Yer adları Türk’ün dam- Abazalara gelmişti. Rus askerleri Abaza köylerine girdiler, ev-
gasıdır. Bununla uğraşmanın anlamı yoktur! 404 leri yaktılar, bütün hayvanları ve malları gasp ettiler. Bu dö-
nemde Abhazya’yı at sırtında gezerek gözlemlerde bulunan
Adı nedensiz ve anlamsız yere değiştirilen yer adlarından biri İngiltere Konsolosu Gifford Palgrave, Abhaz halkının endi-
de Kocaali’nin Bolazar köyüdür. Bolazar gibi özünü ve kö- şe içinde olduğu, çok yakında Rusların bütün Abhazya’daki
künü tamamen Türk’ten ve Türkçe’den alan bir yer isminin Müslümanların dörtte üçünü zorunlu göçe tâbi tutacağını
adının 1950’li yıllarda Gümüşoluk olarak değiştirilmesinin bildirdi. Palgrave’e göre Rusların bunu yapmasının tek ama-
amacı ne olabilirdi? Bolazar Köyünde soyadı Bolazar olan cı, Abhazya’nın verimli topraklarını Müslüman bir unsurun
insanlar yaşamaktadır. Üstelik bu insanlar Bolazar’ın yerlisi... elinden alarak Hıristiyan bir topluluğa verecek olmasıydı.
Atadan, deden beri bu topraklarda yaşıyorlar. Köy halkından Ruslar, Kafkasya’yı Müslümanlardan temizleyerek Türk Hü-
bazı kimselerle tarafımızdan gerçekleştirilen söyleşilerde kümeti olan Osmanlı’nın onurunu kırmak istiyordu. 405
Bolazar isminin, Cuma namazından sonra köy merkezinde
kurulan “Pazar Yeri”nden aldığı söylenmektedir. Pazarının 1.200.000 Kafkasyalı Müslüman, yurtlarından zorla çıka-
bolluğu ve bereketi bu yerin Bolazar olarak adlandırılmasına rılarak Osmanlı topraklarına sürüldü. Direnenlerin çoğu
sebep verdiği ifade edilmektedir. Pazar yeri kurulacak kadar herkesin gözü önünde katledildi. Bazısı Rus gemilerine
büyük, ticari hacme sahip, gelişimini belli ölçüde tamam- zorla bindirilerek Rusya’nın içlerine götürüldü. Yaklaşık
lamış bir yerleşim yerinin, ismini burada kurulan pazardan 800.000’i Osmanlı topraklarına ulaşabildi. Abhazya top-
alması mümkün değildir. raklarına Ruslar, Slavlar ve Ukrayna Kazakları yerleştirildi.
Böylece Müslümanlardan arındırılan Kafkasya’da Hıristiyan
Bolazar ismi, Bolazar’ın Türkler tarafından kurulduğunun sayısı artık 10 kat fazla konumundaydı. Çerkesler açlık, yok-
açık ve net bir delilidir. Bolazar, ünlü bir Türk büyüğüdür. sulluk, sefalet ve gariplik içinde gemilere istif edilmişlerdi.
Osmanlı’dan günümüze harita üzerinde Kocaali’ye bağlı Bo- İlk olarak Trabzon limanına ulaştılar. Vücutları iyice bitkin
lazar’dan başka bir yerleşim yeri bulunmamaktadır. Türklere düşen bu insanlar çiçek, tifüs ve iskorbütten kırıldılar. 1863
özgü, geleneksel bir yer adının alakasızca Gümüşoluk olarak ‘ün kış aylarında, Trabzon’da her gün 20-50 Çerkes ölüyordu.
değiştirilmesi anlamsız ve manasızdır. Bolazar ismi, bu köyün Bir sonraki baharın en kötü döneminde ise, ölenlerin sayısı
Türkler tarafından kurulduğunun bir tapusu hükmündedir. günde 500’e çıktı. Sadece Trabzon’da ölenlerin sayısı 30.000’i
bulmuştur. 406
Kocaali Abazaları

(1867-1878) Karasu ve Kocaali iskelesinde de aynı durum söz konusuy-
du. İskeleye ilk önce Çerkesleri taşıyan gemiler yanaştılar.
19. yüzyılın başlarında Kafkasya’da Müslüman nüfus, Hı- Sayıları o kadar fazlaydı ki, devlet bütün imkânları seferber
ristiyan nüfusa göre hiç şüphesiz daha fazlaydı. Sohumkale etmesine rağmen yine de yetersiz kalıyordu. Bir iki yıl sonra
merkezli yaşayan Abazalar genel olarak Karadeniz’in kıyı bu kez Abazaları taşıyan gemiler iskeleye yanaştılar. İskeleye
şeridine yerleşmişlerdi. 1864 yılında Rusya Kafkasya’yı istila indirildikten sonra sahilde bir süre zor şartlar altında hayatta
etmeye başladı. Önce Çerkeslerin yurtlarını işgal etti. Büyük kalmaya çalıştılar.

404 Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, 11-13 Eylül 1984, Ankara.
405 Justin McCarthy, Ölüm ve Sürgün Osmanlı Müslümanlarının Etnik Kıyımı: 1821-1922, Çev. Fatma Sarıkaya, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2. Baskı,
Ankara 2014, s. 39.
406 McCarthy, Ölüm ve Sürgün, s. 40-41.

276 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ