Page 279 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Fakat onlar, Çerkeslerden daha şanslıydılar. Böylesine kötü Ordunun içinde vatan hasretiyle yanıp tutuşan, sürgün
ve zorlu bir ortamda Osmanlı Devleti sahip olduğu yönetim edilen Abazalar bulunuyordu. Oradaki Çerkes ve Abazalar
ve organizasyon kabiliyeti sayesinde zorlukların üstesinden da Osmanlı ordusuna katıldılar. Haberi duyan Çeçenistan
gelmeyi büyük ölçüde başardı. 1864 Çerkes Sürgünü’nde ve Dağıstan Müslümanları birleşerek Rusya’ya savaş ilan
yaşanan acılar 1867 Abaza Sürgünü’nde daha az yaşandı. ettiler. Fakat bölgede yeteri kadar Müslüman kalmamıştı.
Hastalık ve ölüm oranları o kadar yüksek olmadı. 407 Sürgünde büyük çoğunluğu gönderilmişti. Ruslar karşısın-
da Müslümanların sayısı oldukça az idi. Osmanlı ordusu ile
Osmanlı Devleti, bütün imkânsızlıklarına rağmen Çerkes hareket eden Abaza, Gürcü, Çerkes, Çeçen ve Dağıstanlı
ve Abazalara kapısını sonuna kadar açtı. Daha önce Rus- Müslümanlar, Ruslara karşı bazı cephelerde başarılar elde
lar tarafından sürgün edilen Kırım Türklerine nasıl sahip etmiş olmalarına rağmen sonunda Rus ordusuna mağlup
çıktıysa aynı şekilde onlara da sahip çıktı. Kafkas muha- oldular. 93 Harbi’nde Kafkasya’da Müslüman olan bütün
cirlerinin ülkeye gelmesini teşvik etti. Devletin yönetim uluslar din kardeşi olan Osmanlı saflarına geçerken Hıristi-
kademelerinde pek çok Kafkasyalı görev alıyordu. Devlet yan olanlar Rusların tarafında yer aldılar.
Çerkes ve Abazaları, savaşçı özellikleri yüksek olduğundan
Balkanlar’da ve doğuda Hıristiyan unsurların yoğun oldu- Sürgün edilen Müslüman Abaza, Çerkes, Gürcü, Çeçen ve
ğu bölgelerde iskân etti. Bir kısmını da oldukça güvenilir Dağıstanlılar Osmanlı topraklarına sürgün edilirken, Hı-
oldukları gerekçesiyle İstanbul yakınlarına Kocaali ve Kara- ristiyan olanlar anavatanlarında yaşamaya devam ettiler. 409
su başta olmak üzere Adapazarı ve Kocaeli bölgesine yerleş-
tirdiler. Hanedanın karşılaşacağı olası bir tehlikede Çerkes Sonuç olarak 93 Harbi adı verilen 1877-1878 Osmanlı Rus
ve Abazalar, Sultanı korumak için gözünü kırpmadan hare- Savaşı’nda Osmanlı ordularının büyük bir mağlubiyet al-
ket edecekti. 408 ması Batum, Kars, Ardahan, Ağrı, Iğdır başta olmak üzere
bütün Kafkasya’nın Rus hâkimiyetine girmesi, Doğu Ana-
Abazalar, devlet görevlileri tarafından Karasu iskelesinden dolu’nun en önemli şehirlerinden Erzurum’un dahi elden
alınarak Adapazarı Kazası’nın farklı noktalarında kurulan çıkması Osmanlı ülkesinde büyük travmalara yol açtı. Kay-
Abaza köylerine yerleştirildiler. Kocaali’de Caferiye ve Ko- bedilen topraklardaki Müslümanların soykırıma uğraması,
başlar, Karasu’da Limandere ve Karapınar, Akyazı’da Altın- zorla yurtlarından çıkarılarak Osmanlı ülkesine gönderil-
dere, Adapazarı’nda Kayalar Memduhiye bizzat Osmanlı mesi tarifi mümkün olmayan zorlu şartların yaşanmasına
Devleti tarafından Abazalar için kurulan köylerden bazı- sebep olmuştu.
larıdır.
Kocaali’de kurulan Abaza köyleri Caferiye ve Kobaşlar,
Kafkasya’dan sürgün edilerek Osmanlı’ya sığınan Çerkes 1867 Abaza Sürgünü ile 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı iti-
ve Abazalar 1877 tarihinde Rusların Doğu Anadolu’da Os- bariyle yaşanan mezaliminin acılı dramı üzerine kuruldu.
manlı topraklarına girmeleri üzerine Osmanlı Devleti, de- Vatanlarından zorla koparılan bu insanlar, sırf Müslüman
nizden Abhazya’ya asker çıkardı. oldukları için vahşi emperyalizme kurban oldular.

407 McCarthy, Ölüm ve Sürgün, s. 43.
408 Tuncay Düzenli, “Adapazarı ve Civarında Çerkes Muhacirlerin İskânı ve Uyum Problemleri”, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlan-
mamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya 2016, s. 1-2.
409 McCarthy, Ölüm ve Sürgün, s. 116.

GE Ç M İ Ş T EN G ÜNÜ M ÜZE 277