Page 108 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Demiraçma Günümüzde Kocaali’nin hemen her mahallesine dağılmış
vaziyettedirler. Merkez, Ağalar, Alandere, Hızar, Karşı, Yalı,
1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nda Osmanlı ordularının ağır Yayla ve Yeni Mahalle, Bezirgân, Caferiye, Demiraçma, Ka-
yenilgi alması sonucunda imzalanan Ayastefanos Antlaşma- dıköy, Köyyeri, Kozluk’ta yaşamaya devam etmektedirler.
sıyla Kars, Ardahan ve Batum savaş tazminatı karşılığında Kocaali Gürcülerinin bir kısmı Gürcistan’ın Batum şehrinin
Ruslara teslim edildi. Ruslar Kafkasya’yı aşıp Kuzey Doğu Mirveti Köyü’nden gelmişlerdir. 67
Anadolu’ya girince Ermenilerle bir olup türlü katliamlar yap-
maya başladılar. Zulme daha fazla dayanamayan Müslüman 93 Harbi’nden önce bugünkü Caferiye, Kozluk ve Demi-
halk Osmanlı ülkesine göç etmeye karar verdi. Batum’da ya- raçma arazileri Melen Köyü’ne bağlı mera idi. Melen’in yer-
şayan Müslüman Gürcüler, Batum ve Trabzon limanından li halkı olan Türkmenler, burada ekip biçiyor, hayvanlarını
gemilere bindirilerek Batı Karadeniz sahillerine taşındılar. 66 salıyordu. Bölgenin odunları hem yakacak için kullanılıyor,
hem de devletin kereste ihtiyacına cevap veriliyordu. Melen
Osmanlı Devleti, içinde bulunduğu bütün imkânsızlıklara Köyü’nün kuzeyine Caferiye Abazaları, doğusuna Kozluk
rağmen Çerkes ve Abazalar gibi Gürcülere de kucak açtı. Gürcüleri, batısına da Demiraçma Gürcülerinin yerleştiril-
Anadolu’nun pek çok noktasında köyler teşkil edilerek mesiyle birlikte Melen arazisi küçüldü. Böylece sorunlar da
Gürcü muhacirleri iskân edildi. Muhacirlerin çoğu merkezi birbiri ardına gelmeye başladı. 1910 tarihinde Milan ile De-
Batum olan Acara’dan gelmişlerdi. Kocaali, Gürcü muhacir- miraçma ahalisi arasında arazi sorunları çıktı.
lerine en fazla kucak açan yerlerdendir. Demiraçma ve Fah-
riye hususi Gürcüler için kurulmuştur. İncirli’nin doğusunda Demiraçma’da oturan Laz Ahmet, Milan’da oturan Halit ve
Hamidiye’ye de Gürcüler nakledilmiştir. Salih’in arazisini ekip biçmeye başladı. Taraflar arasında en
başta sözlü münakaşalar yaşandı. Laz Ahmet, arazinin kendi-

I. Dünya Savaşı’nda Rusya’nın savaştan çekilmesiyle Osmanlı ne ait olduğunu iddia ediyordu. Halit ve Salih ise bu bölge-
orduları Batum, Kars, Ardahan’ı geri aldı. Hemen akabinde nin, yüzlerce yıldan beri kendi atalarına ait olduğunu öne sü-
1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla bu top- rüyordu. İşin sonunda kavga çıktı. Milanlı Halit ve Salih, Laz
raklardan geri çekilmez zorunda kaldı. Cumhuriyet’in ilanı Ahmet’in oğlunu tenhada yakalayarak öldüresiye dövdüler.
ile birlikte Batum kesin olarak Gürcistan’a bırakıldı. Acara Ardından Laz Ahmet’i de tehdit edip takibe aldılar. İyice
bölgesi başta olmak üzere Gürcistan’ın Müslüman halkı, Hı- gözü korkan Ahmet, nahiye merkezi olan İncirli’ye giderek
ristiyan bir devletin egemenliğinde yaşamak istemediği için şikâyetçi oldu. Telgrafı, İncirli’deki nahiye müdürlüğü binası
bir kez daha Türkiye’nin yolunu tuttu. Karadeniz ve Marma- içinde çalışan telgraf memuru Ahmet Hasan Bey Adapazarı
ra bölgeleri başta olmak üzere Anadolu’nun farklı coğrafya- Kaymakamlığına iletti. 68
larına yerleştirildiler.
Olaydan anlaşılacağı üzere Demiraçma’da sadece Gürcüler
Gürcü muhacirleri için Kocaali’de üç köy kuruldu. Bunlar, değil, Lazlar da yaşıyordu. Kocaali’de genel olarak bütün
Köyyeri, Fahriye ve Demiraçma’dır. Fahriye daha sonraki yıl- köylerde az da olsa Karadenizli nüfus bulunuyordu. Gürcü-
larda Kozluk olarak değiştirildi. ler, Karadenizlilerden fındıkçılığı öğrendiler.

66 Mustafa Aydın, “Acara”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 2020, s. 31.
67 Hülya Kahramanca, “Sakarya’da Yaşayan Gürcülerde Evlenme Geleneği”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim
Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu 2015, s. 49.
68 BOA, DH.H. 61/2/2.

106 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ