Page 112 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Irmağın karşısındaki Uğurlu köyü ahalisiyle de yer kavgala- itibariyle piramit biçiminde, hafif yüksek bir sırt üzerinde
rı yaşanıyordu. Köyde yaşayanlara devlet tarafından arazi ve konumlanan Bezirgân bölgenin en avantajlı köylerinden
ev tesis edildiği halde bunlar kayda geçirilmemişti. Köyün biridir. Vadilerin arasından akan Melen Çayı, Bezirgân’ın
nüfusu dahi bilinmiyordu. Köy halkı kayıtlı gözükmediği etrafında adeta U çizerek akışına devam etmektedir. Be-
için emlak ve arazi vergisi ödemediği gibi devletin sosyal im- zirgân, varlığını Melen’e borçludur. Melen, Bezirgân’ın her
kânlarından da faydalanamıyordu. Köyün devlete kayıtlı ne şeyidir. Bezirgân’ın doğusunu, kuzeyini ve batısını çevrele-
muhtarı ne de azası bulunuyordu. Durumun fark edilmesi yerek akan Melen Çayı burada küçük, verimli ovalar vücuda
üzerine Adapazarı İdare Meclisi köye görevliler gönderdi. getirmiştir. Alüvyon bakımından zengin olan bu küçük ova-
Herkes kayıt altına alındı. Köyün sınırları çizildi. Nehrin lar, öteden beri Bezirgân halkının tarım yapmasına imkân
karşısına geçmemeleri öğütlendi. En önemlisi, köye bir isim sağlamıştı. Köy merkezini hafif yüksek bir sırta kuran Bezir-
verildi. Bundan böyle bu köyün Fahriye olarak adlandırıl- gânlılar, yüzyıllar boyunca verimli ovalara gözü gibi baktılar.
ması kararlaştırıldı. Günümüzde Kozluk halkının birinci Tarlaların bulunduğu ovada en ufak bir inşaat faaliyetine
74
derecede geçim kaynağı fındıkçılıktır. Ardından tarım ve girişmediler.
hayvancılık gelmektedir. 1949 yılında Kozluk’ta doğan Ecza-
cı Mustafa Kılıçarslan milletvekilliği yapmıştır. Kocaali’nin Bezirgân, üretime dayalı bir köy olduğu için ihtiyaç fazlasını
yetiştirdiği değerlerden biridir. Acaralı Gürcülerin bir kısmı dışarı satıyordu. Burası, Osmanlı döneminde bezirgân adı
Kocaali ve Karasu’da Acar soyadı ile yaşamlarını sürdürmek- verilen tüccarların ticaret yapmak için sıklıkla uğradığı bir
tedirler. köy idi. Melen’in sık sık taşması, öteden beri Bezirgân hal-
kının en büyük kâbusu olmuştur. Melen taştığı zaman Bezir-
gân’ın tarım arazileri sular altında kalıyor, böylece kıtlık baş
Aydoğan gösteriyordu.

Önceden Lâhna’nın merası olan Aydoğan, nüfusu artınca Bezirgân, geçmişten beri Kocaali’yi Akçakoca ve Düzce’ye
sonradan ayrı bir köy olarak teşkilatlandırıldı. 19. yüzyılda bağlayan geçiş güzergâhı üzerinde bulunmaktadır. Bezir-
sadece Manav adı verilen yerli Türkmenler yaşarken sonra- gân’ın güneyindeki Aydoğan’da aynı görevi görmektedir.
dan Gürcü muhacirler yerleştiler. Cumhuriyet döneminde Melen üzerindeki ahşap asma köprü üzerinden Uğurlu’ya
Doğu Karadeniz’den göç alan Aydoğan günümüzde karma geçiş yapılmaktaydı. Melen’in taştığı dönemlerde köprü yı-
bir etnik yapıya sahiptir. Melen Irmağı’nın iki tepe arasına kılmış ya da zarar görmüştür. Ulaşım ve ticaretin devamlılığı
biriktirdiği verimli düzlüğün batı yakasına kurulan Aydo- tamamen köprüye bağlı olduğu için köprü, bezirgânlar tara-
ğan, yemyeşil doğası ve verimli topraklarıyla bölgenin en gü- fından yeniden inşa edilmiş veya tadilatı yapılmıştır. Bezir-
zel köylerinden biridir. 19. yüzyılda odunculuk, kerestecilik, gân için daima hayati öneme sahip olan Bezirgân Köprüsü,
hayvancılık ve arıcılık buranın en önemli geçim kaynakla- Temmuz 2019 yılında meydana gelen büyük sel felâketinde
rındandı. Aydoğan, Lâhna’nın Uğurlu’ya açılan kapısı konu- yıkılmış ve yeniden inşa edilmiştir.
mundaydı. Günümüzde Lâhna, Büyük Melen Barajı yapıldı-
ğı için ortadan kalktığından Aydoğan bu özelliğini kaybetti. Osmanlı döneminde Bezirgân’ın halkı Türk olup Melen-
köy’e bağlı idi. 1888 yılında Karasu Osmanlı Madenleri Ano-
Bezirgân nim Şirketi’nin kurulmasıyla birlikte maden ocaklarında
çalışmak için gelen işçiler sayesinde nüfusu artmaya başladı.
Köken olarak Farsça “Bâzârgân” veya “Bâzergândan” ke- Hemen yakınında kurulan Fahriye’den (Kozluk) Bezirgân’a
limesinden gelen Bezirgân, sözlük anlamı bakımından Gürcü aileler göç etti. Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren
“Tüccar”, “Alışveriş yapan” anlamına gelmektedir. Konum Karadeniz bölgesinden de göç aldı.

74 BOA. İ.DH. 1423/16/1322.12/9.

110 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ