Page 120 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Karalar halkı, yüzyıllar boyunca tarım, hayvancılık ve odun- için 2015 yılında tahliye edilen köylerden biridir. Bir zaman-
culukla geçimini sağlamıştır. Karalar Köyü ve Kocaali’nin lar civarın en büyük ve en zengin köylerinden olan Beyler,
82
manevi büyüklerinden biri de Aşır Dayı’dır. Sultan II. Ab- tahliye edildikten sonra halkın çoğu Düzce ve Adapazarı’na
dülhamid’in muhafız alayında görev almıştır. göç etti. Köylerini terk etmek istemeyenler ise barajdan etki-
lenmeyecek olan tepelere çıkarak fındık bahçelerine evlerini
Melen havzası dâhilinde, Çamdağı Deresi Vadisi’nde kuru- yeniden inşa ederek yaşamlarını sürdürmektedirler.
lan eski yerleşimlerden biri olan Karalar, Büyük Melen Ba-
rajı ile sular altında kalacağı için tahliye edilmiştir. Melen Lâhna (Ortaköy)
sayesinde kurulan Karalar, yine Melen sayesinde ortadan
kalkmıştır. Karalar halkının büyük çoğunluğu şehre giderek Kocaali’nin en eski yerleşimlerinden biri olan Lâhna, kelime
kendilerine yeni bir yaşam kurmuştur. Çok azınlık bir kısmı olarak “Yerleşim merkezi” anlamına gelmektedir. Osman-
da yüksek tepelerdeki fındık bahçelerine evler yaparak ya- lı Devleti’nin kuruluşunu tamamladığı 14. yüzyılda Sinop,
şamını sürdürmeye devam etmektedir. Nüfusu iyice azalan Kastamonu, Düzce üzerinden gelen göçebe Türkmenler ta-
Çobansayvant ile Karalar köyü tek muhtarlık altında birleş- rafından kurulmuştur. En başta çadırlar halinde yerleşerek
tirilmiştir. küçük obalar kuran Türkmenler daha sonra şehir yerleşimi-
nin temellerini atmışlardır. 16. ve 17. yüzyıl tahrir defterle-
Beyler rinde adı Lahmi olarak geçmektedir. Bu isim daha sonraları
Lâhna’ya dönüşmüştür.
Kocaali’nin en eski yerleşimlerinden biri olan Beyler, Melen
Çayı kıyısında vadinin kuzey yamacında konumlanmıştır. 19. Kocaali, Milan, Bolazar ve Lâhna, Osmanlı bahriyesi ve
yüzyılda Karasu’nun Lâhna Dîvânı’na bağlı köy statüsünde tophanesi için önemli yerleşimlerdendir. Buralar Tersâne-i
bulunmaktadır. Kocaali’nin Düzce sınırında bulunmaktadır. Âmire ve Tophâne-i Âmire Ocaklığı olduğu için halk vergi
karşılığında kereste kesmekle yükümlüydü. Bazen devlet için
Beyler’in ilk sakinleri, Melen’in doğusundaki Dilâver köyü lazım olan keresteler ormandan kesildikten sonra Kocaali
üzerinden gelmişlerdir. Beyler; tıpkı Kozluk, Bezirgân ve Ay- sahilinden sefine ve kalyonlara bindirilerek deniz üzerinden
doğan gibi düzce sınırında geçiş güzergâhı üzerinde bulun- gönderilir, bazen ise yelken direği, manivela, kürek ve sandal
maktadır. 1970 öncesinde Beyler’de Melen üzerinde ahşap tahtası, serenlik, dümenlik vb. şeklinde marangozlar tarafın-
asma köprüden Esma Hanım’a geçiş sağlanıyordu. dan hazırlandıktan sonra gönderilirdi. 83

Lâhna, Esma Hanım ve Dilâver köylerinin arasında Melen 1699 yılında imzalanan Karlofça Antlaşması ile tarihinin en
Çayı kıyısında avantajlı bir konuma sahip olan Beyler’de, ağır yenilgilerinden birini alan Osmanlı Devleti, bu tarihten
bölgenin zengin ve ileri gelen ailelerinin ticarethaneleri bulu- itibaren dünya çapında kaybettiği itibarını yeniden kazan-
nuyordu. Ticâri bakımdan oldukça hareketli olan Beyler’de mak için reformlara girişti. Sultan II. Mustafa tarafından
1950’li yıllarda 4 manifatura, 7 bakkaliye dükkânı bulundu- 1701 tarihinde Bahriye Kanunnamesi çıkarıldı. Kanunname-
ğu söylenmektedir. Civar köylerden gelenler, “Beyler’in yanı- ye göre donanma tez zamanda yeniden eski gücüne kavuştu-
na gidiyoruz” diyerek alışverişe geliyorlardı. rulacaktı. Böylece Tersâne-i Âmire’de gemi inşa faaliyetleri
hızlandı. Yüklü miktarda odun, kereste, direk, zift, katran,
Beyler, İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak amacıyla Büyük reçine, halat, yelken bezi vb. ürünlere ihtiyaç duyuluyordu.
Melen Çayı üzerine inşa edilen baraj suları altında kalacağı Burada Karasu bünyesindeki köylere büyük iş düşüyordu.
84
82 Yücel Öztürk, “Ada Kazası”, Sakarya’nın Fiziki, Beşeri, s. 45.
83 BOA, AE.SAMD.II. 126/12395.
84 Yusuf Alperen Aydın, “18. Yüzyılda Tersâne-i Âmire’de Bazı Yeni Görevlerin İhdâsı ve Yaşanan Yolsuzluk Vak’aları”, International Committee for Pre-Ot-
toman and Ottoman Studies – 22, C. 1, Trabzon 2018, s. 409.

118 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ