Page 119 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Osmanlı döneminde Lâhna’ya (Ortaköy) bağlı mera olan Cavit Cengiz Bey, 93 Sürgününden sonra 1921 yılında Ba-
Köyyeri, verimli toprakları ve avantajlı konumu sayesinde tum’un bir kez daha işgal edilmesi üzerine bir göç dalgasının
1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’ndan sonra kurulan Gürcü daha yaşandığını, büyük zorluklar çekerek Artvin üzerinden
köylerinden biridir. Acara’nın başkenti Batum’u ele geçirerek yaya olarak geldiklerini söyledi. Köyün ilk yerleşiminin te-
Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’ya doğru ilerleyen Rus or- pelere kurulduğunu, köyün içinden geçen Çam Dağı Dere-
dusunun gerçekleştirdiği soykırımlar neticesinde Müslüman- si’nin köy merkezine uzak olması sebebiyle sonraki nesillerin
lar zorunlu göçe tabi tutuldu. Binlerce yıldan beri Acara’da dereye yakın olan bölgelere inerek yerleşim kurduğunu ifade
barış ve sükûnet içerisinde yaşayan ve tek suçları Müslüman etti. Fakat köyün Büyük Melen Projesi’ne dâhil edilmesiyle
olmak olan Gürcüler, Ruslar tarafından sürgün edildiler. tahliyesine karar verilince köy halkı tekrar atalarının ilk yer-
leştiği yukarı bölgelere çıkarak fındık bahçelerine evlerini ye-
Osmanlı Devleti, Gürcü Muhacirlere sahip çıktı. İmkânlar niden inşa ettiğini, camiyi de 2018 yılında tekrar eski yerine
kıt olmasına rağmen bu süreci en iyi şekilde yönetmeye çalış- inşa ettiklerini söyledi. Cavit Cengiz Bey sözlerine şöyle de-
tı. Bir grup Gürcü Muhacir, 1880’li yıllarda Kocaali’nin farklı vam etti: “Osmanlı Devleti, köye Hoca Harun Efendi adında
bölgelerine yerleştirildiler. Bunlardan biri de Köyyeri idi. bir imam atamış. Harun Efendi köye geldikten sonra cami ile
entegre bir medrese yaptırmış. O dönemde civar köylerin bü-
Köye ilk yerleşenlerden biri Batumlu Süleyman Bey ve oğlu tün imamları Köyyeri’ndeki bu medreseden yetişmiş. Harun
Harun Efendi’dir. Batum’da dünyaya gelen Hoca Harun Efendi yaşlanınca 1950’li yıllarda Düzce’ye göçmüş ve burada
Efendi, 7 yaşındayken babası Süleyman Bey ile Karasu’nun vefat etmiş. Harun Efendi, kendi yerine Hafız Harun Hoca
Köyyeri köyüne yerleşti. Süleyman Bey Köyyeri’nin kurucu- adında bir genci yetiştirerek bütün bildiklerini ona öğretmiş.
larından biridir. Harun Efendi, Düzce’ye giderek Hacı Davut Hafız Harun Hoca da bu medresede pek çok öğrenci yetiştirdi.
Camii Medresesi’nde Kürt-zâde’den eğitim aldı. Kürt-zâde Kendisi benim babamdır. Allah rahmet eylesin…”
sonradan Düzce’nin Cumhuriyet dönemindeki ilk müftüsü
oldu. Onunla olan hoca-talebe ilişkisi sonradan arkadaşlığa Osmanlı Arşivleri’nde Köyyeri ile ilgili belgeler bulunmak-
dönüştü ve ölene dek arkadaş oldular. Harun Efendi, 1900’lü tadır. 1903 tarihinde Giresun’un Görele Kazası’nın Kırıklı
yıllarında başında İstanbul Fatih Medresesi’ndeki eğitimini köyünden Mecidiye Vapuru Mürettebatlarından Göreleli
tamamladıktan sonra 1913 yılında Kocaali’de açılan ibtidai- Mustafa oğlu Ali, Köyyeri’ne yerleşti. İncirli’ye giderek Kara-
yeye müdür olarak tayin edildi. Cumhuriyet’in ilk yıllarına su Nahiye Müdürü Kâtibi Ali Efendi’den ikametgâh istedi.
kadar Kocaali Merkez Camii’nin imam hatipliğini yürüttü. Ali Efendi, ikametgâhı para karşılığı verebileceğini ifade etti.
Onlarca öğrenci yetiştirdi. Soyadı kanunundan sonra Olcay Bu yaptığının yanlış olduğunu dile getiren Mustafa oğlu Ali,
soyadını alan Harun Efendi, 1962’de Düzce’de vefat etti. 80 müdürü bir türlü ikna edemeyince boşuna haraç vermemek
için yaşadığı bu haksızlığı İzmit Sancağı Mutasarrıflığı’na
Köyyeri’nin eski muhtarlarından, köyün kanaat önderlerin- şikâyet dilekçesi yazarak bildirdi. 81
den Cavit Cengiz Bey, atalarının izinden giden ve araştıran
her asil insan gibi Gürcistan’ın Acara bölgesine giderek dede- Karalar
lerinin memleketlerini gezdi, akrabalarının izini sürdü. An-
cak kimseye ulaşamadı. Çünkü bütün akrabaları, Hıristiyan Osmanlı döneminde Lâhna’nın merası olan Karalar, Türk-
Ermeni, Gürcü ve Ruslar tarafından türlü şiddet ve zulme menler tarafından kurulmuştur. Kara, Öz Türkçe isimlerden
maruz kaldıkları için yaşadıkları topraklardan birer birer sü- biridir. 16. ve 17. yüzyıla ait tahrir defterlerinde adı geçen Ka-
rülmüşlerdi. ralar, Kocaali’nin Türk kökenli yerleşimlerindendir.

80 Abdullah Çelebioğlu, Ali Ertuğrul, Fevzi Çelebi, Düzce Şehir Ansiklopedisi, Düzce Şairler ve Sanatkârlar Derneği, s. 30-50.
81 BOA, DH. MKT. 781/48.

GE Ç M İ Ş T EN G ÜNÜ M ÜZE 117