Page 237 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

İhsân-ı Hüdâ’nın Kocaali Açıklarında dana geldi. Çil oğlu Muhammed, Lambortacı oğlu İsmail
Batırılması (1917) ve İnebolulu Mehmed oğlu Salih’in kullandığı İstanbul’dan
Zonguldak’a gitmekte olan 36 tonluk İhsân-ı Hüdâ adlı
305
1453 yılında İstanbul’un fethiyle Boğazları kontrol altına alan mavna 17 Şubat 1917’de Kocaali açıklarında düşman deni-
Osmanlı Devleti, kısa sürede Karadeniz kıyılarındaki bütün zaltıları tarafından vurularak batırıldı. 306
önemli limanları fethetti ve Karadeniz’i tamamıyla kontrol
altına aldı. Türk gölü haline gelen Karadeniz, çok geçmeden Kocaali ve Melen liman riyasetinden yapılan gözlemde İh-
bütün yabancılara kapatılarak bir iç deniz haline getirildi. sân-ı Hüdâ’nın vurularak batırılması an ve an gözlemlendi.
Osmanlı Devleti, 16. asırdan itibaren ticaret maksadıyla bile Yetkililer tarafından derhal bir rapor hazırlanarak Karasu
olsa hiçbir yabancının Karadeniz’e girmesine rıza gösterme- Nahiye Meclisi’ne bildirildi. Karasu Nahiye Müdürü tara-
di. Üstünlük, 17. yüzyıl boyunca devam etti. 18. asırda Rusya fından Kocaeli Vilayeti Müdürü ve Dâhiliye Nezareti’ne
ile Karadeniz’de kıyasıya mücadeleye girişen Osmanlı Dev- telgraf çekilerek durumdan haberdar edildi. Daha sonra ya-
leti, bu üstünlüğünü giderek kaybetti. 1783 yılında Karade- pılan tahkikat neticesinde mavnanın düşman denizaltıları
niz’de Ruslara ulaşım ve ticaret hakları verildi. 1839 Tanzimat tarafından değil, müttefik Alman denizaltıları tarafından
Fermanı’ndan sonra İngiltere, Fransa ve diğer Avrupa devlet- vurulduğu belirlendi. I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti
leri de buna dâhil oldu. 19. yüzyıldan itibaren buharlı gemi- ile aynı safta yer alan Almanya’nın, Karadeniz’de niçin silah-
lerin deniz ulaşımına katılmasıyla bütün denizlerde olduğu sız bir Türk gemisini vurduğu kafalarda büyük soru işaretleri
gibi Karadeniz’de de ticaret hacmi ve gemi trafiği giderek uyandırmıştır. 307
artış gösterdi. 303
Buradan İstanbul başta olmak üzere tersanelere yapılan gıda,
Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’na girmesiyle birlikte kömür, odun ve kereste nakliyesini engellemek isteyen Rus-
Karadeniz, dünyanın en güçlü donanlarının yelken açtığı ya çeşitli zamanlarda Kocaali ve Karasu açıklarında seyreden
önemli bir deniz haline geldi. Osmanlı Devleti’nin Alman- Türk gemilerini bombalamıştır. Sahildeki Moskof tehdidi
ya’dan satın aldığını duyurduğu Goeben ve Breslau gemi- Lozan Antlaşması’na kadar devam etmiştir. 308
304
lerinin başını çektiği Osmanlı donanmasının 29 Ekim 1914
gecesi Karadeniz’deki Rus limanlarını bombalaması ile Os- Aynı durumun bir benzeri II. Dünya Savaşı sırasında da
manlı Devleti, Almanya’nın yanında I. Dünya Savaşı’na gir- yaşanmıştır. Kocaali ve Karasu açıklarında Alman ve Rus
miş oldu. Bu süreçte Karadeniz’de daha önce görülmemiş bir denizaltıları birbiriyle kıyasıya mücadele etmiş, çatışmaya
hareketlilik yaşandı. girmiştir. 1944 yılında Almanya’nın savaşı kaybedeceğinin
anlaşılması üzerine Hitler, gemilerin Boğazlar’dan geçişi için
Osmanlı Devleti, Karadeniz sahillerinin güvenliğini sağla- Türkiye’den izin istemiştir. Bu isteğin Türkiye tarafından
yabilmek için kıyı kentlerinde liman riyasetleri kurdu. Bun- reddedilmesiyle birlikte mürettebat, denizaltıları batırarak
lardan biri de Melen’de kurulan Kocaali Liman Riyaseti’dir. botlarla karaya çıkmışlardır. U-20 Denizaltısı, Sakarya Neh-
Osmanlı ve Alman gemileri Türk karasularında devriye atı- ri ile Karasu Limanı’nın tam ortasında kıyıdan birkaç kilo-
yordu. Denizdeki bu hareketlilik, liman riyasetleri tarafın- metre içerde 20-25 metre derinlikte bulunmaktadır. Diğer
dan sürekli gözlemleniyor, dersaadete rapor ediliyordu. 17 gemiler olan U19 Karadeniz Ereğli, U23 Ağva açıklarında
Şubat 1917 yılında Kocaali açıklarında önemli bir olay mey- batırılmıştır.

303 İdris Bostan, “Rusya’nın Karadeniz’de Ticarete Başlaması ve Osmanlı İmparatorluğu (1700-1787)”, Belleten, Cilt LIX, S. 255, Ağustos 1995, s. 354-358.
304 Bu gemilerin adları, Yavuz ve Midilli olarak değiştirilmiştir.
305 Yük gemisi.
306 BOA, DH.EUM. 21/14/1.
307 BOA, DH.EUM. 21/14/2.
308 BOA, HAT. 520/25403.

GE Ç M İ Ş T EN G ÜNÜ M ÜZE 235