Page 70 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

tamamen terk etmek zorunda kaldılar. Onlardan boşalan Açmabaşı bölgesi Osmanlı döneminde tamamen ormanlar-
yerlere Doğu Karadenizli Türkmenler yerleştirildi. Bölgeye dan oluşuyordu. Ormanları açarak arazi elde etme yoluna gi-
gelen Türkmenler üç güzergâhı takip etti. Denizden gelenler den göçmenler, Doğu Karadeniz’den fındığı da beraberinde
Kocaali sahiline çıktıktan sonra bataklık ve sivrisineklerden getirmişlerdir. Cumhuriyet’in ilk dönemlerinden itibaren
kaçarak daha yüksek yerlere çıktılar. Hendek ve Düzce üze- ormanların yerini yavaş yavaş fındık bahçeleri almaya başla-
rinden gelenler ise ilk olarak Süngüt’e yerleştiler. mıştır. Daha çok engebeli arazilere fındık dikimi gerçekleşir-
ken düz arazilere mısır ekilmiş, bostan olarak kullanılmıştır.
Açmabaşı
Açmabaşı, Sakarya il merkezine 85 km, Kocaali ilçesine 18
Osmanlı Devleti 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nda (93 km uzaklıkta bulunuyordu. Kocaali, Hendek ve Karasu’ya
Harbi) Rusya’ya karşı ağır bir yenilgi almıştır. Gürcü, Erme- oldukça uzak mesafede olan Açmabaşı köylüleri, hükümet
ni, Bulgar, Yunan, Sırp, Arnavut desteğini de arkalarına alan işlerini yürütmekte zorluk çekiyordu.
Rus orduları Kafkasya ve Balkanlar üzerinden Anadolu’ya
ilerlemiş, birçok şehri işgal etmiş, yağma, katliam ve zulümler Kaza merkezine gidip gelmek için en az bir gün zaman har-
yapmıştır. Savaş sonrasında Osmanlı Devleti ile Rusya ara- camak gerekiyordu. Kış aylarında ise aylarca gidiş geliş ya-
sında imzalanan Berlin Antlaşması ile Gürcistan, Çerkesya, pılamıyordu. Üstelik göç devam ediyor, köyün nüfusu hız-
Abhazya, Acara, Batum, Artvin, Ardanuç, Borçka, Şavşat, la artıyordu. Muhtar ve azalar Hendek’e giderek bütün bu
Ardahan ve Kars’ta yaşayan Müslümanlar Anadolu toprak- sıkıntıları Kocaeli Valisine yazdıkları dilekçeyle bildirdiler.
larına göç etmek zorunda bırakılmışlardır. Göçlerin çoğu TBMM’ye intikal eden mesele mecliste görüşüldükten sonra
Karadeniz ve Marmara bölgesine yapılmıştır. 26 Başvekil İsmet İnönü ve Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal
Atatürk’ün imzalarıyla 13.04.1930 tarihinde Açmabaşı’nın
Köy, 93 Harbi’nden sonra Rus ve Ermeni katliamından Hendek’e bağlı bir bucak merkezi olmasına karar verildi. 27
kaçarak Osmanlı Devleti tarafından Kocaeli Sancağı’nın
Hendek Kazası’na bağlı Açmabaşı adlı mekâna yerleştiri- Açmabaşı Bucağı, 01.06.1933 tarihinde Karasu Kazası’nın ku-
len Hemşinlilerden teşekkül olmuştur. Rize, Artvin, Batum rulmasıyla birlikte Hendek’ten ayrılarak Karasu’ya bağlandı.
bölgesi 17 Aralık 1918’de denizden İngilizler tarafından 04.07.1987 tarihinde ise Kocaali’nin ilçe olmasıyla birlikte
bombalanmış ve işgal edilmiştir. Bölge halkı İngiliz zul- Kocaali’ye bağlı bir köy statüsüne kavuşturuldu. Aşırı nüfus
münden kaçarak batıya göç etmiştir. Nisan 1920’de bölge artışı yüzünden geçim sıkıntısı çekmeye başlayan Açmabaşı
bu kez Gürcistan Devleti tarafından işgal edilmiştir. İşgal- halkı, 1980’lerden itibaren Kocaali ve Karasu ilçe merkezleri
ciler her yeri yağmalamış, köyleri basmış, türlü tecavüz ve başta olmak üzere Düzce, Adapazarı, Kocaeli ve İstanbul’a
zulümler gerçekleştirmiştir. göç etmeye başladılar. Günümüzde köyün nüfusu oldukça
azalmasına rağmen bayramlarda ve tatillerde köy dolup taş-
Bu olaylar sonucunda bölgeden yine göçler olmuştur. Bun- maktadır. Ekonomik nedenlerle köyden şehre göç etmiş olan
dan dolayı Açmabaşı sakinleri genel itibariyle Rize ve Art- Hemşinliler, ata topraklarını unutmamışlardır. Her yıl festi-
vinli olup kendilerini Hemşinli olarak adlandırmaktadırlar. valler düzenleyerek buluşmalar gerçekleştirmektedirler.

26 Zemzem Yücetürk, “93 Harbi ve Sonrasında Artvin”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, XVII/65, s. 73.
27 BCA, Başbakanlıklararası Tayin Daire Başkanlığı, 54/10/11, 15.04.1930.

68 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ