Page 142 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Selçuklular Dönemi’nde dolu’yu yurt edinme süreci hızlanmış bulunuyordu. Moğol

Aşağı Sakarya-Melen Bölgesine akınlarından sonra Anadolu’daki Türkmen nüfusu öyle hızlı
İlk Türkmen Göçleri artmıştı ki, 1279 tarihinde Doğu Anadolu’dan geçen seyyah
Marco Polo, buradan Türkmenia diye bahsetmiştir.
111
Kocaali’nin tarihine dair belge ve kaynakların oldukça sınırlı Bu tarihlerde Anadolu’nun batısında da vaziyet bundan pek
olması, tarih yazımındaki en önemli meseledir. Kocaali’nin farksız değildi. Örneğin, Moğolların Eskişehir valisi Caca
tarihini ele almak için 13. yüzyılda Batı Anadolu’ya ve Sa- oğlu Nureddin Bey’in 1272 tarihli vakfiyesinde köy adlarının
karya bölgesine yapılan ilk Türkmen göçlerini incelemek Türkçe olması, Türklerin Batı Anadolu’ya bu tarihten çok
gerekmektedir. 1219’da Kastamonu merkezli kurulan bir Uç daha uzun zaman önce yerleştiğini ve yurt edindiğini göster-
Beyliği olan Çobanoğulları’nın 1291’de Melen ve Sakarya mektedir.
112
kıyılarına yaptığı akınlar çok önemlidir. Ardından, 1300’ler-
den itibaren Osmanlıların Sakarya boylarında giriştiği fetih Türkiye Selçuklu Devleti, 1235 yılında Moğol generali Baycu
hareketini aydınlatmak, bölgeye yapılan ilk Türkmen göçle- Noyan’a boyun eğmek zorunda kalmış ve Moğollar bütün
rini ve bölgenin fethi konusuna açıklık getirmek son derece Anadolu’yu istila etmişti. Moğollar, askeri açıdan çok güçlü
mühimdir. olmakla beraber, baskıcı ve yağmacı bir yönetim anlayışına
sahiplerdi. Bu durum doğal olarak Türkmen aşiretlerinin
11. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Oğuzların batıdaki Bizans sınırına yönelmesine ve Bizans’tan toprak kazanarak
kolu olan Selçuklular Doğu Roma İmparatorluğu ile müca- kendilerine yaşam alanı oluşturmasına sebep olmuştur. Aşi-

deleye girişiyor, Doğu Anadolu, Azerbaycan ve Kafkasya’ya retler halinde Anadolu içlerine ilerleyen Türkmenler Bizans
seferler düzenliyorlardı. Asıl büyük kırılma ise Büyük Sel- sınırına dayanmış ve buralarda Uç Beylikleri kurmuşlardır. 113
çuklu Devleti Sultanı Alparslan’ın 1071 yılında Malazgirt’te
Doğu Roma İmparatorluğu’na karşı kazandığı büyük zafer- Moğol İstilası yüzünden Türkistan’da da vaziyet kötüydü.
den sonra gerçekleşmişti. Direnişini büyük ölçüde kaybeden 12. yüzyılın ortaları ve 13. yüzyılın başlarında Türkistan’ın
Doğu Roma İmparatorluğu yavaş yavaş geri çekilmeye baş- Seyhun boylarında hâlâ şehir-yayla arasında yarı göçebe ha-
lamış, Türkler ise Anadolu içlerine doğru ilerleyişlerini sür- yat yaşayan Oğuz şehirleri bulunuyordu. Yeni Kend, Cend,
dürmüşlerdir. 110 Ribâtât, Aşnas, Karaçuk, Suğnak, Özkend, Karnak, Yesi ve

Süt Kend bunlardan bazılarıydı. Türk dünyası 13. yüzyılın
Anadolu coğrafyasına en büyük Oğuz göçü 1220’lerden başlarında tarihinin en mutlu günlerini geçiriyor, şehirlerde
sonra Moğolların zulmünden kaçan Türkmenlerin, Azer- yerleşik hayata doğru mühim merhaleler katediyordu. Fakat
baycan ve İran üzerinden Anadolu’ya girmeleriyle başladı. 1219 yılında başlayan Moğol kasırgası Türkistan’daki bu mut-
Türkmenler, Anadolu’nun batısına kadar ilerleyip buralarda lu âlemi yıktı, yok etti. Moğollar arasındaki siyasi çekişmeler
beylikler kurdular. Aralarında şehirli halk, ulema, tüccarlar yüzünden Oğuzların bereketli yurtları yakıldı, yıkıldı. Taş
ve sanatkârlar gibi sosyal ve kültürel seviyesi yüksek insanlar Kend, Balasagun, Taraz, Almalık, Beş Balık gibi daha nice
da bulunuyordu. Bu kişiler, kısa sürede örgütlenerek toplum şehirler yerle bir olmuş, mevkileri bile kesin bir şekilde tah-
dinamiklerini harekete geçirmeyi başardılar. Böylece Ana- min edilemez hale gelmiştir.

110 Halil İnalcık, Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar I, Ed. Emre Yalçın, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2020, s. 4.
111 Halil İnalcık, Devlet-i Aliyye, s. 4.
112 Sadi S. Kucur, “Cacaoğlu Nureddin”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul 1992, s. 542.
113 Halil İnalcık, Devlet-i Aliyye, s. 5.

140 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ