Page 147 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Önce Kuzey Sakarya’nın fethi tamamlanacak, ardından Sa- Sakarya Nehri’nin güneyden kuzeye, doğusu ve batısı daha
karya nehrinin batısına Akçakoca, doğusuna ise Konur Alp henüz Ertuğrul Gazi döneminde Osmanlıların dikkatini
yürüyecekti. Sefere, Köse Mihal, Abdurrahman Gazi ve Kara çekmişti. Taraklı, Akhisar, Geyve, Akyazı, Hendek, Adapa-
Ali gibi kumandanlar da katıldı. 125 zarı Ovası, Kaynarca, Karasu ve Kocaali sahası Osmanlılar
tarafından ilk fethedilen topraklardandır. Kayı Boyundan
Konur Alp komutasındaki birlikler Ağustos 1304’te Sakarya Osmanlı Beyliğine geçişte Akça Koca, Konur Alp, Turgut
nehrinin uç noktasında, denize en yakın, son kale olan Ke- Alp, Aykut Alp, Mihal Gazi, Hasan Alp, Saltuk Alp, Sam-
rasse (Karasu) Kalesi’ni kuşattı. Gölbegi (Mağara) Kalesi ve sa Çavuş ve karındaşı Sülemiş, Gazi Abdurrahman, Akbaş,
Kapucakhisar (Kandıra) Kalesi kısa sürede düştüğü halde Mahmud Alp, Karaoğlan, Yahşilü, Kara Mürsel, Şeyh Mah-
Kerasse Kalesi uzun müddet direndi. Kale, Sakarya nehrinin mud, Mehmed, Karatigin, Kara Ali gibi kumandanlar başrol
ağız kısmından yaklaşık 3 km içerde, Darıçayırı Deresi’nin oynamışlardır. 129
Sakarya’ya döküldüğü çataldaki yüksek bir tepede bulunu-
yordu. Savunma kabiliyeti oldukça güçlü olan bu kalenin Kayıların güvenli bir yurt bulmak için başlattıkları Sakarya
fethi Ağustos sonuna kadar devam etti. Nihâyet Türkmen- akınları Osman Gazi ve oğlu Orhan tarafından kararlılıkla
lerin yoğun saldırıları sonuç verdi ve Kerasse Kalesi Ağustos yürütülmüştür. Böylece Sakarya bölgesi, henüz Osman Gazi
sonunda Ahd-ü mîsâk ve akd-ü zimmetle” teslim alındı. 126 döneminde tamamıyla Osmanlı toprağı haline getirilmiştir.
Osman Bey, Sakarya Nehri’nin doğusuna Konur Alp’i, batısı-
Birlikler daha sonra Milan Çayı yönünde doğuya doğru iler- na ise Akça Koca’yı memur etmiş; oğlu Orhan Bey’i de onlara
ledi. İncirli, Karasu, Kuyumculu ve Kocaali kısa süre içinde serdar yani başkumandan tayin etmiştir. Karasu ve Kocaali de
fethedildi. Zaman içinde buralara Türkmenler yerleştirildi. kapsayan Kuzey Doğu Sakarya’nın fethi Konur Alp kuman-
130
Orhan Bey adına mescitler inşa edildi, araziler vakfedildi. dasında en geç 1304-1305 tarihlerinde tamamlanmıştır.
Kocaali’de fethin nişanesi olarak günümüzde Yayla olarak Bölgede hâkimiyet sağlandıktan sonra Orhan Gazi adına
adlandırılan yere Orhan Camii inşa edildi. Bu tarihten itiba- mescitler inşa edilmiş ve göçebe Türkmenler bu bölgelere
ren Kocaali, Türkmenler için güvenli, verimli bir yurt haline yönlendirilmiş, iskân edilmiştir. İncirli, Karasu, Kuyumculu,
geldi. Balıklagu, Kocaali, Milan, Bolazar ve Lâhna’da Orhan Gazi
mescitleri inşa edilmiştir. Orhan Gazi Kuyumculu ve Balıkla-
Bizanslı Tarihçi Pachymeres 1304 tarihinde Anadolu’daki gu köyleri arazisini imamlık ve hatiplik için Karasu mescidi-
Bizans kuvvetlerinin gücünün tamamen yitirdiğini, Türk- ne vakfetmiştir. 21 Temmuz 1764 tarihli bir arşiv kaydında
131
menlerin istediği yere istediği zaman hâkim olabildiklerini “Karasu Kazası’na tabi Kuyumclu divanında Sultan Orhan
ifade etmiştir. 1304 yılında Sakarya’nın kuzeyinin bir İslam tâbe serahu hazretlerinin bina eylediği mescid-i şerifde…” ifa-
127
yurduna dönüştüğü gerçeği Behiştî’nin satırlarına şu şekilde desi geçmektedir.
yansımıştır: “Ol kal‘âlarun her birin bir mûbârize ta‘yîn itdi-
ler, ol semtde muhâlif kalmadı; her tarafdan ‘asâkîr-i mansû- Kocaali’nin fethiyle birlikte Çam Dağı üzerinden Hendek’e
re kuffâra galebe idûb musulmânlar musallat oldılar, ‘arsa’-i uzanan ticaret yolu ile Düzce’ye giden yolların kontrolü sağ-
mülk-i İslâm-ı dâru’s-selâm oldı.” 128 lanmış oldu. Böylece Sakarya bölgesinin fethi tamamlanmış,

125 Müneccimbaşı Ahmet Dede, Münccimbaşı Tarihi, Çev: İsmail Erünsal, Kervan Kitapçılık, C. 1, s. 76-77.
126 Hakan Yılmaz, “Çağdaş Kaynak ve Belgeler Işığında”, s. 124.
127 Georges Pachymeres, Bizanslı Gözüyle Türkler, İlgi Kültür Sanat Yayınları, İstanbul 2019, s. 76-77.
128 Hakan Yılmaz, “Çağdaş Kaynak ve Belgeler Işığında”, s. 124.
129 Resül Narin, Sakarya Manav/Türkmen Tarihi, Ed. Fahri Tuna, Sakarya Yerel Kültür Derneği Yayınları, Sakarya 2018, s. 43.
130 Resul Narin, Sakarya Manav/Türkmen, s. 43-44.
131 İlker Gündüzöz, Karasu Hızlı Akan Su, Mavi Lale Yayınları, İstanbul 2008, s.15.

GE Ç M İ Ş T EN G ÜNÜ M ÜZE 145