Page 146 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Kocaali’nin Fethi (1304) Osman Gazi’nin
Kuzey Sakarya Akınları
Sakarya’nın Orta ve Güney bölgeleri tarihi çalışmalara konu
olurken, Kuzey bölgesi genel olarak bu çalışmaların dışında Bapheus Savaşı’ndan önce Hendek ve Şeyhler’i fetheden
121
kalmıştır. Özellikle Kocaali ve Karasu’nun, köklü bir tarihi Osman Bey, 1302-1303’deki birinci umûmî Sakarya seferi sı-
geçmişe sahip olmadığı ifade edilir. Oysa bu bölge, gerçekte rasında Mekece, Geyve, Tekfurpınarı ve Erenler’i toprakları-
köklü bir tarihi geçmişe sahiptir. Bu bölümde, Sakarya’nın na kattı. Bundan yaklaşık 1 yıl sonra Mayıs-Haziran 1304’de
kuzeyinde konumlanan Kocaali’nin Osmanlılar tarafından ikinci umûmî Sakarya seferine çıktı.
tam olarak hangi tarihte fethedildiği çağdaş kaynaklar ışığın-
da değerlendirilecektir. Orhan Gazi, Akçakoca, Konur Alp, Abdurrahman Gazi,
Kara Çepiş ve Kara Ali gibi komutanların katıldığı bu sefer
Tarihçiler genel olarak Sakarya’nın fethinin 1302’lerde başla- sırasında Akova adı verilen Adapazarı Ovası, Düzpazarı,
122
dığını ve 1330’lu yıllarda sonlandığını ifade etmektedirler. Bu Beşköprü ve Akyazı fethedildi. Bu sırada Türklerin önünden
konuda kaynaklar her ne kadar sınırlı olsa da Kocaali bölge- kaçan Rumlar’ın çoğu İzmit’e, bir kısmı da korunaklı oldu-
sinin fethi hakkında birkaç görüş öne çıkmaktadır. Osman ğunu düşündükleri Karasu ve Kocaali’ye göç ettiler. Hayatta
Bey tarafından 1299’da Söğüt’te Osmanlı Beyliği kurulduğu kalabilmek için denize yakın bölgelere yerleşerek tarım yap-
sırada Kocaali toprakları Bizans’ın himayesindedir. Kasta- maya başladılar. O dönemde yaşayan, olaylara bizzat tanıklık
monu merkezli kurulan Çobanoğulları Beyliği 1291-1304 eden Bizanslı Tarihçi Pachymeres, Güney Sakarya’dan gele-
tarihleri arasında Kocaali, Karasu, Kerpe, Kefken ve Kandıra rek Türklerin önünden kaçan Bizanslıların kuzeye, Kocaali
taraflarına denizden akınlar düzenlemişlerdir. Sakarya hav- ve Karasu taraflarına kaçarak burada tarım yapmaya başla-
zası güneyden Osman Bey, kuzeyden ise Çobanoğlu Emir malarını şu ifadelerle anlatmaktadır:
Ali tarafından kuşatma altına alınmıştır. Fakat Çobanoğulla-
rı her ne kadar bölgeye akınlar düzenlemiş olsalar da burada “İşte bu nedenle savaşanlarla savaşarak ayakta kalabilmeyi
kalıcı olamayıp, bölgeyi yağma ettikten sonra geri çekilmiş- başaran bâzı insanlar, artık denize yakın olan yerlerde hasat
lerdir. Sonrasında kısa süreliğine yeniden Bizans hâkimiyeti- yapmaya başladılar. Bunda belki muvaffak oldular ve kazanç
ne giren Kocaali ve Karasu, Osmanlı Beyliği tarafından kalıcı da sağladılar; ancak çoğu zaman başarısızlığa uğradılar ve
olarak fethedilmiş ve İslam toprağı haline getirilmiştir. 1290 nihâyetinde yine öldürülmüş oldular.” 123
yılından itibaren Sakarya bölgesine doğru akınlar yapan Os-
man Bey, aynı zamanda İznik’e de akınlar gerçekleştiriyordu. Seferin ikinci safhası Temmuz-Ağustos 1304 tarihinde ger-
27 Temmuz 1302’de Bizanslı Tekfurlar ile Bursa yakınların- çekleşti. Söğütlü’deki Harmantepe Kalesi üs olarak belirlen-
daki Koyunhisar’da gerçekleşen Bapheus Savaşı’ndan hemen di. Orhan Gazi’nin komutanları Akçakoca ve Konur Alp
124
sonra Sakarya akınları daha da güçlendi. Osman Bey, oğlu Harmantepe Kalesi’ni kendilerine üs yapıp Kuzey Sakar-
Orhan ve adamlarıyla Sakarya bölgesini fethetmek için üç ya’nın fethi için hazırlık yaptıkları sırada Çobanoğlu Emir
büyük akın düzenlemiştir. Bu savaşta Çobanoğlu Emir Ali, Ali, denizden Sakarya ve İzmit sahillerine sık sık akınlar ger-
Osman Bey’e yardıma gelmiş, sonrasında Sakarya’nın kuzey- çekleştiriyordu. Söğütlü Harmantepe Kalesi’ndeki hazırlık-
doğu sahillerine denizden çıkarma yaparak muhasara altına lar 1304 yılının Haziran sonuna doğru tamamlandı.
almış ve yağmalamıştır. 120

120 Hakan Yılmaz, “Çağdaş Kaynak ve Belgeler Işığında”, s. 113.
121 Şeyhler, günümüzde Sakarya’nın ilçesi konumunda olan Kaynarca’nın eski adıdır.
122 Akyazı Pazarköy.
123 Hakan Yılmaz, “Çağdaş Kaynak ve Belgeler Işığında”, s. 123.
124 Hakan Yılmaz, “Çağdaş Kaynak ve Belgeler Işığında”, s. 123.

144 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ