Page 160 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

1726 yılında sandal küreği ve sandal tahtalarını hazır etmele- ali’dir.Bu dönemde Kocaali’nin muhtarı Akbalta oğlu Mus-

ri istenmişti. 1790 yılında Sakarya nehri üzerindeki iskele- tafa oğlu Yakup’tur. Bu ailenin fertleri günümüzde Kocaali/
168
lerden gemilere yüklenen odun ve kerestelerin yük giderleri Alandere’de yaşamaya devam etmektedirler. 173
Kocaali Camii Vakfı’ndan karşılanmıştır. Vakıf, bunun gibi
daha pek çok parasal meselede devletin imdadına yetişmiş- Kocaali Vakfı
tir. 169
Osmanlı Devleti, dünya tarihinin en uzun yaşayan siyasi ya-
Odun ve kereste nakliyesi Sakarya ağzından başka Milan pılarından biridir. Kurulduğu andan itibaren sürekli genişle-
(Melen) iskelesi üzerinden de yapılmaktaydı. Kocaali ahalisi yen Osmanlı Devleti 16. yüzyıldan itibaren geniş coğrafya-
tarafından Milan havzasından kesilerek akarsu ağzına indiri- lara hükmetti. Hâkim olduğu topraklarda din, dil, mezhep,
len odunlar, oradan gemilere yüklenerek gönderilmekteydi. soy ve kültür bakımından farklı milletleri tek çatı altında
Hatta Sakarya Nehri’nin taştığı zamanlarda nakliye yapıla- topladı. Böylesine çeşitli bir sistemi yüzyıllarca idare eden
madığı için odun ve keresteler at, eşek, öküz ve manda yardı- Osmanlılar, bu devasa organizasyonu yönetebilme başarısı
mıyla Milan Çayı’nın denize döktüğü yere taşınıyor ve nak- bakımından rakipsizdir. Bu başarı şüphesiz tesadüf değildir.
liye işlemi buradan gerçekleştiriliyordu. Buna benzer bir olay Kazanımlar yavaş yavaş, adım adım inşa edilmiştir. Osmanlı
1702 tarihinde vuku bulmuş, Karasu iskelelerinde bulunan devlet adamları “Devlet-i Âliyye-i Ebed-Müddet” olarak ad-
keresteler Milan iskelesine taşınmış, giderleri de Bolu avarız landırdıkları bu mekanizmanın sonsuza dek ebediyen yaşa-
nüzul akçesinden karşılanmıştır. 170 yacağını düşünerek kusursuzca inşa etmeye gayret etmişler-
di. Kusursuz devlet sisteminin altında sağlam bir sosyal ve
1816 yılında Kocaali mescidinin vakıf malları yarı hissesinin iktisâdi düzen kurdular. Bu düzenin içinde ebedi yaşamaya
sorumluluğunu üstlenen Mehmed Emin’in vefatı üzerine, katkı sunan kurumlardan biri de vakıflardır. 174
yerine Taberdarân-ı Zülüfyân-ı Hassa’dan Hafız Osman gö-
revlendirildi. Taberdarân-ı Zülüfyân-ı Hassa, sarayın odun Sadece Osmanlılar değil, tarihte kurulan bütün Türk devlet-
171
ihtiyaçlarını temin eden bir bölüktü. Başlıklarının iki yanın- lerinin temel görevi halkın refah ve mutluluğunu sağlamak
dan aşağı doğru sarkan iki perçem sebebiyle zülüflü balta- olmuştur. Bu durum Orhun Kitabeleri ve Kutadgu Bilig baş-
cılar olarak adlandırılmışlardır. Kocaali, sarayın odun ihti- ta olmak üzere siyasetname, vasiyetname gibi türlü eserlerde
yacını karşıladığı için burada pek çok zülüflü baltacı ikamet vurgulanmıştır. Hükümdarın görevi adaletli olmak ve ka-
etmekteydi. Kocaali mescidi vakfı mallarının yarı hissesi bu nunlar koyarak halkın huzur ve mutluluğunu temin etmek-
ocaktan atanan kişiler tarafından idare ediliyordu. 172 tir. Sağlanan güven ortamı içinde tebaa, serbestçe ekonomik
ve sosyal faaliyetlerde bulunabilecektir. Üretim artışı, devle-
Kocaali, 1844 yılında birkaç köyün birleşmesinden oluşan tin gelirlerinin artmasını da beraberinde getirecektir. Huzur
Karasu’ya bağlı bir divan statüsünde bulunuyordu. Yakla- ve güven ortamında gelir dağılımındaki eşitsizliklerin orta-
şık 79 hanede 395 nüfus yaşamını sürdürmekteydi. Karasu dan kalması için mücadele edilmesi gerekmektedir. Osmanlı
Kazası’nın tarımsal faaliyet bakımından en az, denizcilik Devleti, bu eşitsizliğin önüne geçmek için vakıf müessesesini
faaliyetleri bakımından da en fazla gelire sahip divanı Koca- kullanmıştır. 175

168 BOA, AE.SAMD.III. 126/12395.
169 BOA, C.EV. 207/10334.
170 BOA, AE.SMST.II. 49/4813.
171 BOA, HAT. 1534/26.
172 Salih Güven, Bilinmeyen Yönleriyle Topkapı Sarayı, Kaynak Yayınları, İstanbul 2012, s. 46.
173 Ali Kınay, “Karasu Temettuat Defterleri”, s. 18-26.
174 Mehmet Genç, “Klasik Osmanlı Sosyal-İktisâdi Sistemi ve Vakıflar”, Vakıflar Dergisi, S. 42, 2015, s. 10.
175 Mehmet Ali Ünal, Osmanlı Müesseseleri Tarihi, Isparta 1997, s. 244-245.

158 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ