Page 197 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap
P. 197
Karasu Kazası’ndaki nüfusun Kocaali ve İncirli merkezlerinde toplanmasıyla kaza
merkezinin Nefs-i Karasu’dan İncirli’ye veya Kocaali’ye taşınması gündeme geldi.
Çünkü Nefs-i Karasu’daki Gölbaşı, yöre halkının Küçükboğaz adını verdiği
258
259
gölün taşması sonucu bataklığa dönüşmüş, halk buradan göç etmişti. Kalayköy,
Tahta İskele, Arım ve Kuyumculu için de aynı vaziyet söz konusu idi. Kazanın
artık Nefs-i Karasu’dan idare edilmesi mümkün değildi. Karasu Kazası’nın bağlı
olduğu Kandıra da nüfusunun büyük çoğunluğunu kaybetmişti. Güneyde Ada-
pazarı şehri, ticari yönden hızla gelişiyordu. Nihayet Adapazarı’nda 1868 yılında
belediye teşkilatı kuruldu. Karasu ahalisi, ticari ilişkilerini artık Kandıra ile değil,
güneydeki Adapazarı ve Hendek ile yürütmeye başlamıştı. Bütün bu etkenler dâ-
hilinde nahiye meclisi toplanarak, kaza merkezinin İncirli’ye taşınması konusun-
da anlaştı. Osmanlı Devleti’nin yürürlüğe koyduğu 1871 Vilayet Nizamnamesi ile
Karasu’nun merkez nahiyesinin Kandıra ve Adapazarı’na daha yakın olan İncirli
olmasına karar verildi. Böylece Sultan Orhan Gazi zamanında fethedilerek mer-
260
kez yapılan Nefs-i Karasu, artık Karasu Kazası’nın merkezi olmaktan çıkmıştı.
Ancak nahiye merkezinin İncirli yapılması başta Kocaali halkı olmak üzere yöre
insanını rahatsız etmişti. Çünkü Karasu Nahiyesi’nin en yüksek nüfuslu yeri Ko-
caali karyesiydi. İncirli 200 hane, Kocaali ise 350 hane civarındaydı. Bu nedenle
Kocaali halkı, nahiyedeki en yüksek nüfuslu yerleşim yerinin Kocaali olduğunu
ileri sürerek merkezin Kocaali olması gerektiğini savundu. Nahiye müdürü de Ko-
caali halkı ile aynı düşüncelere sahipti. 23 Nisan 1884 tarihinde bir telgrafnâme
çekerek Kocaeli Mutasarrıflığı’na bildirdiler. 261
Şâhide Sahibi: Bu olaydan kısa süre sonra Karasu nahiye müdürü değişti. Bölgenin ileri gelenleri
Muhammed Bey İncirli’deki yeni nahiye müdürünü ziyaret ettiler. Nahiye merkezinin Kocaali’ye
Yusuf Hüseyin Ağa oğlu alınmasından hoşnut olmadıklarını, bu konudaki sıkıntıların giderilmesi gerekti-
Tarih: 7 Receb 1253 ğini ifade ettiler. Bunun üzerine 1 Haziran 1884 tarihinde İzmid Mutasarrıflığı’na
(7 Ekim 1837) bir itiraz dilekçesi yazıldı. Dilekçede ilk önce nahiye merkezinin Kocaali’ye nak-
Kitâbenin Osmanlı linin caiz olduğu hakkında verilen karara itiraz edilerek, bunun bir önceki nahiye
Türkçesi Metni: müdürünün işi olduğu, müdürün Karasu’dan tayin olup gittiği ifade edildi. Deva-
Hüve’l-Bâkî5 mında, İncirli’nin bizzat Padişah hazretlerinin emriyle nahiye merkezi yapıldığı,
Bir âh ile gitti dâr-ı fenâdan6 hükümet tarafından 15 bin kuruş harcanarak İncirli’de hükümet konağı ve telgraf-
Nevcivânım vefat etti vebâdan hane gibi kamu binalarının inşa edildiği, nahiyenin Kocaali’ye taşınmasının fesat
Anam babam terk eyledim fenâdan çıkarmak isteyen müdür ve birkaç köy muhtarı tarafından organize edildiği ifade
Yusuf Hüseyin Ağa oğlu merhûm edildi. 262
Muhammed Bey rûhuna Fâtiha
Fî 7 Receb sene 1253
Boyu 86, eni 25, et k. 3, 258 Gölbaşı, günümüzde Küçükboğazdır.
259 Günümüzde Karasu ile Karasu Köyü arasında bulunan Küçüboğaz Gölü’nün Osmanlı dönemin-
gövde d. 7, başlık ç. 58 cm. deki adı Kitçikboğaz’dır.
260 Mustafa Gencoğlu, “1864 ve 1871 Vilâyet Nizamnamelerine Göre Osmanlı Taşra İdaresinde Yeni-
den Yapılanma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 2/1, s. 32.
261 BOA, ŞD. 1583/15/1-1.
262 BOA, ŞD. 1583/15/1-1.
GE Ç M İ Ş T EN G ÜNÜ M ÜZE 195
