Page 255 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

24 Ocak 1921 günü Düzce Kaymakamlığından Bolu Muta- Kuvâ-yı Tedibiye Kumandanlığı’ndan İncirli’ye çekilen
sarrıflığına çekilen telgrafta Yunanlılara karşı bozguna uğ- telgrafta eşyaların eksiksiz şekilde geri verilmesi gerektiği
rayan İpsiz Recep ve Aziz Kaptan çetelerinin Sakarya’nın bildirildi. Kuvâ-yı Milliye’nin kurucularından olup Düzce
doğusuna çekildikleri; Sinanoğlu, İncirli, Kocaali ve bu ha- Kaymakam Vekili Sarı Efe Edip Bey, Akçaşehir Nahiye
373
valideki hemen hemen bütün köyleri yağmalayıp kayıklarla Müdürü’ne telgraf çekti. İpsiz Recep’in adamları karşısında
Rize’ye kaçtıklarının haberi geldi. İpsiz Recep ve Aziz Kap- varlık gösteremeyip aciz kaldığı için görevini derhal Akçaşe-
tan’ın aralarında husumet olduğu ve her ikisinin de Çerkes hir Jandarma Kumandanlığı’na teslim ederek Düzce’ye gel-
Ethem gibi çıkarlarına ters düştüğü vakit ahaliyi yağma ve mesini emretti. İpsiz Recep’in baskınını önleyemeyen Akça-
zulümden çekinmedikleri ifade edildi. Bu telgraftan, İpsiz şehir Nahiye Müdürü böylece görevinden alınmış oldu. Sarı
Recep’in Milli Mücadelenin başında Akçaşehir, Kocaali, Ka- Efe Edip Bey, Fethi Bey komutasındaki bir müfrezeyi Akça-
rasu, Şeyhler, Kefken, Kandıra, Şile ve Ağva’daki Rum ve Er- şehir’e göndererek buradaki güvenlik önlemlerini artırdı. 374
meni çetelerine karşı koyabildiği, ancak Yunanlıların düzenli
birlikleri karşısında bir varlık gösteremeyerek geri çekildiği Sarı Efe Edip, İpsiz Recep’e çektiği telgrafında onu sert bir
aşikârdır. Düzenli Yunan birlikleri karşısında bozguna uğra- dille uyardı ve eşyaları hemen geri vermesini söyledi. Telgrafı
yan İpsiz Recep ve Aziz Kaptan’ın civar bölgeleri yağmala- okuyan İpsiz Recep, kendisi gibi bir kuvâ-yı milliyeci olan
dıkları da anlaşılmaktadır.
Sarı Efe Edip’i pek takmadı. Cevabında, Sarı Efe Edip’in
Düzce’de görevli olduğunu, bu sebepten dolayı Karasu Na-
Kocaeli ve Sakarya’nın kuzeyinde hâkimiyet kuran İpsiz Re- hiyesi’ne müdahale etme hakkı bulunmadığını nazik bir
cep ile bölgenin ileri gelenleri arasında yaşanan problemler üslupla ifade etti. Düzce Kaymakam Vekili ve Kuvâ-yı Te-
Bolu Mutasarrıfı Halil Bey’e iletilince aralarında sürtüşmeler dibiye Kumandanı Sarı Efe Edip, 15-16 Kasım 1920’de Bolu
başladı. Halil Bey, Kocaeli ve Adapazarı’nın işgal edilmesiy-
le adeta başına buyruk kalan Kocaali ve Karasu’nun Bolu’ya Mutasarrıfı Halil Türkmen’e bir telgraf çekerek bütün bu
bağlanmasını uygun görerek Dâhiliye Vekâletine bildirdi. olup biteni ayrıntısıyla anlattı. Halil Bey, İpsiz Recep gibi
Durumu değerlendiren Ankara, bu isteği gayet olumlu kar- Kuvâ-yı Milliye’nin önde gelen deniz amirallerinden birinin
şıladı. Tam bu sırada Akçaşehir limanında önemli bir hadi- böyle talihsiz bir olaya imza atmasından dolayı son derece
se vuku buldu. İpsiz Recep’in müfrezesinden Rıfat Reis ve üzülerek verdiği cevabında, bu olayı bir eşkıyalık hadise-
adamları 14 Kasım 1920 günü Akçaşehir limanını bastı. Bir si olarak yorumladı. Olayın, hükümet nezdinde büyük bir
kayık dolusu manifatura ve yamçıya el koyarak Karasu Kö- ayıp olduğunu ifade eden Halil Bey, “Aynı gaye uğruna çalı-
372
yü’ne bağlı Tahta İskelesi’ne çıkardı. İpsiz Recep malları Rı- şan kuvvetler arasında bu gibi vakaların tahaddüsü, dâhilen
fat Reis’ten alarak İncirli’deki karargâhına götürdü. ve hâricen pek çirkin te’sirler icra edeceğinden, bunu mümkün
olduğunca gürültüsüz halletmenizi rica ederim.” şeklinde
Bolu Mutasarrıfı Halil Bey ile Bolu Jandarma Kumandanı konuyla ilgili görüşlerini bildirdi. Devamında, görevden
Rüştü Bey durumu haber alır almaz tahkikat başlattı. Yapı- alınan Akçaşehir Nahiye Müdürü’nün İpsiz Recep’e karşı
lan incelemeler doğrultusunda manifaturanın bir balyasının koyma gücünün bulunmadığını, bu sebepten ötürü görevi-
Akçaşehir esnaflarından Mevlid Çavuş’a, dört balyasının ise ne geri iade edilmesi gerektiğini ve bir müfreze gönderile-
Bolu tüccarlarından Şükrü Bey’e ait olduğu, elli adet yamçı- rek emrine verilmesini ifade etti. Halil Bey, 17 Kasım 1920
nın ise Kuvâ-yı Tedibiye Müfrezesi için İstanbul’dan sipariş tarihinde Dâhiliye Vekâletine telgraf çekerek Ankara’yı bu
edildiği öğrenildi. olaylardan haberdar etmiştir. 375

372 Bir yüzü uzun tüylü, kalın yünden dokunarak yapılmış kaban, kaşe, yağmurluk.
373 Ali Özçelik, “Bir Komitacı Portresi”, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi, Sayı: 9, 2021/Yaz, s. 189-222.
374 Günay Çağlar, Bolu Mutasarrıfı Halil Türkmen, s. 121.
375 Günay Çağlar, Bolu Mutasarrıfı Halil Türkmen, s. 122-123.

GE Ç M İ Ş T EN G ÜNÜ M ÜZE 253