Page 254 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Bolu Mutasarrıfı Halil Bey ve Halil Bey, TBMM’ye çektiği telgraflarda İpsiz Recep’in ba-

İpsiz Recep Arasındaki Gerginlik şında hiçbir devlet görevlisinin bulunmadığını ve başına
buyruk hareket ettiğini ifade ediyordu. Öbür taraftan Halil
(1921) Bey’in İpsiz Recep’in üstüne gitmesi TBMM’deki bazı me-

busları rahatsız etmiş, Halil Bey’i daha itidalli davranmaya
Milli mücadelenin kazanılmasında mülki idareciler de bü- davet etmişlerdi. Kısa süre sonra Halil Bey’in Dâhiliye Vekâ-
yük pay sahibidir. Bu idareciler, üstlerinden aldıkları emir- leti’ne gönderdiği bir başka telgrafnâmede İpsiz Recep’in,
leri alt birimlerde eksiksiz şekilde yerine getirmişlerdir. Milli Sakarya’nın batısındaki düşman kuvvetlerine karşı gerçek-
Mücadele döneminde Adapazarı, Bolu, Düzce bölgesinde leştirdiği taarruzda başarılı olamayıp geri çekildiğini, Kefken
görev yapan mülki idarecilerden biri de Halil Bey’dir. Adası’nda tutunamayıp tekne ve sallarla Sakarya Nehri ağzı-

na gelerek İncirli’de karargâh kurduğunu, çetenin sayı bakı-
Halil Bey, Cumhuriyet döneminde milletvekilliği başta ol- mından 800’lere ulaştığını, başlarında hiçbir devlet görevlisi
mak üzere çeşitli devlet görevlerinde bulunmuş ve Türkmen olmadığını, İpsiz Recep’e karşı çok dikkatli olunması gerekti-
soyadını almıştır. Halil Türkmen olarak tanınmaktadır. Tür- ğini bildirdi. Karasu Müdürü’ne ise, İpsiz Recep’in attığı her
kiye Büyükelçilerinden Doğan Türkmen’in babası, Büyükel- adımı takip etmesini ve kendisine bildirmesini haber etti. 370
çi Kaya Türkmen’in dedesidir.
Yunan ordusu Kocaeli ve Sakarya bölgesindeki işgalini her
1883 tarihinde Sivas’ta dünyaya gelen Halil Bey ilköğrenimi- geçen gün genişletiyordu. Sakarya boyunda Karasu, Kocaali
ni Halep’te, ortaöğrenimini ise Şam’da bitirdi. 1904 yılında
Harbiye’yi bitirdikten sonra Sultan II. Abdülhamid yöneti- hariç diğer bütün bölgeler işgal edilmişti. Bolu Mutasarrıfı
miyle ters düştü. Irak, Suriye gibi vatanın farklı bölgelerinde Halil Bey bu bölgedeki gelişmeleri yakından takip ediyordu.
askeri hizmetlerde bulunduktan sonra 1917’de ordudan isti- Halil Bey 22 Ocak 1921’de Dâhiliye Vekâleti’ne gönderdiği
fa ederek devlet memuriyetine geçti ve Suriye Vilayeti Polis telgrafta; Yunanlıların Sakarya Nehri boyundaki köyleri ele
Amirliği görevinde bulundu. 6 Temmuz 1920’de TBMM geçirip türlü katliamlar yaptığını, Müslüman çoluk çocuk
tarafından Bolu Mutasarrıflığı’na atandı. 368 demeden öldürdüğünü bildirdi. Kocaeli Mudâfaa-i Hukuk
Heyeti’nden Halil Bey’e gelen telgrafta Yunanlıların; Kandı-
Halil Bey, vatanın kurtuluşunun nizami ordular sayesinde ra, Şeyhler ve Kaymaz’a girerek her yeri yakıp yıktığını, peri-
olacağını düşündüğü için Kuvâ-yı Milliye’ye pek sıcak bak- şan olan halkın bir kısmının dağlara, bir kısmının da Sakarya
mıyordu. Kocaeli, Bolu, Düzce, Ereğli havalisinin en büyük Nehri’ni geçerek Karasu’ya sığındığını, bölgedeki Kuvâ-yı
Kuvâ-yı Milliye reislerinden biri de İpsiz Recep idi. Yaklaşık Milliye ekiplerinin bu saldırılar karşısında bir varlık göste-
800 silahlıdan oluşan Orhan Gazi Müfrezesi’nin başına ge- remeyip geri çekildiğini, bu nedenle bölgenin kurtuluşunun
çerek Yunanlılara karşı Geyve ve Mekece savunmalarında Kuvâ-yı Milliye ile değil düzenli bir orduyla olacağını beyân
TBMM yanında saf tutan İpsiz Recep daha sonra Kefken etti. Yaşananlar, Halil Bey’in haklılığını ortaya koyuyordu.
Adası’na gelerek sahil boylarında faaliyet göstermeye başladı. İpsiz Recep’in başını çektiği Orhan Gazi Müfrezesi Yunan
Şile, Ağva, Kandıra, Kefken, Kerpe, Şeyhler, İncirli, Karasu, ordusuna karşı koyamadığı gibi bozguna uğramış ve geri çe-
Kuyumculu, Kocaali Akçaşehir ve Ereğli’de giderek etkinli- kilmişti. Halil Bey düzenli kuvvetlerin bölgeye sevk olunma-
ğini artıran İpsiz Recep, Bolu Mutasarrıfı Halil Bey’i olduk- sından başka çare olmadığını delilleriyle beraber Ankara’ya
ça rahatsız ediyordu. 369 sundu. 371

368 Günay Çağlar, Bolu Mutasarrıfı Halil Türkmen, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Erzurum 1990, s. 1-3.
369 Günay Çağlar, Bolu Mutasarrıfı Halil Türkmen, s. 120.
370 Günay Çağlar, Bolu Mutasarrıfı Halil Türkmen, s. 134-135.
371 Günay Çağlar, Bolu Mutasarrıfı Halil Türkmen, s. 135.

252 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ