Page 248 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap
P. 248
Kocaalili Binbaşı Rüştü Bey Yaşar Kemal de, Çakırcalı’nın ölümü bahsinde Rüştü Bey’in
ifadelerini aynen kitabına geçirmiştir. 348
Kocaali’nin Selâhiye Köyü, 93 Harbi olarak bilinen 1877-
1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Abhazya’da yurtları Yaşar Kemal, Çakırcalı Efe kitabının açıklama bölümünde
Ruslar tarafından işgal edilerek özgürlükleri elinden alınan Rüştü Bey ile ilgili şu ifadelere yer vermiştir: “1956 yılında bir
Abazaların yerleştirilmesi sonucu kurulmuştur. Selâhiye’nin arkadaşım bana Çakırcalı Mehmed Efe’yi öldüren müfrezenin
ilk adı Kobaşlar’dır. Kurucusu Abaza Kobaş ailesidir. Kobaş- kumandanının yaşadığını, istersem bana anlatacağını söyledi.
lar’ın adı 1980 darbesinden sonra Selahiye şeklinde değiş- İnsan tarihinin bu en büyük eşkıyalarından birinin, belki de
tirilmiştir. Kocaali’nin Selâhiye Köyü’nden Abaza kökenli birincisinin ölümünü öğrenmek benim için ilginçti. Çakır-
Rüştü Bey, Kocaali’nin yetiştirdiği en önemli şahsiyetlerden calıyı öldüren müfrezenin kumandanı emekli bir candarma
albayıydı. Adı Rüştü Kobaş’tı. Karasu’nun Kobaşlar Köyü’nde
biridir.
oturuyordu. Kobaşlar Köyü’nde uzun bir süre kaldım. Albay
Rüştü Kobaş’ın bitmez tükenmez anılarım dinledim, yazdım.
1899 yılında Kara Harp Okulu’ndan mezun olan Rüştü Bey, Albay Rüştü Kobaş hem Çakırcalıyı izlemiş, hem de onun ya-
ülkenin farklı bölgelerinde askeri görevlerde bulunduktan şamını derinlemesine öğrenmişti. On iki defterlik bir notu var-
sonra 1906’da Düzce’ye tayin edildi. Burada, memleketi Ko- dı Çakırcalı hakkında. Ben Albay Rüştü Kobaş’ı dinledikten,
caali ve Karasu’ya yakın olması bölgede tanınmasını sağladı. anılarını, defterindeki notlarını yazdıktan sonra Çakırcalıyla
1910 yılında Balkanlar’da bir Osmanlı şehri olan İşkodra’ya daha yakından ilgilendim.” 349
tayin edilmesine rağmen bazı üst düzey generaller tarafından
jandarma teşkilatına geçmesi sağlandı. Ardından bir müfreze Yaşar Kemal, Anadolu’da ün yapmış olan Çakırcalı Efe hikâ-
oluşturması istendi ve Aydın’daki Çakırcalı Efe’nin üzerine yesini yazmak istiyordu. Çakırcalı Efe’nin öldürülme olayı-
gönderildi. Şöhreti bütün Anadolu’ya yayılan Çakırcalı na dair hikâyeler oldukça fazlaydı. Anadolu’da efsaneleşen
344
Efe’yi öldüren müfrezede bulunan Rüştü Bey daha sonraki bu olayı herkes bir başka şekilde anlatıyordu. Çakırcalı’nın
yıllarda Düzce ve Bolu Jandarma Komutanı olarak görev ölümü hakkında net bir bilgi ortada yoktu. Yakın bir dostu
yaptı. 345 Yaşar Kemal’e, Çakırcalı’yı öldüren müfrezeden birinin he-
nüz hayatta olduğunu söyledi. Bu kişi günümüzde Kocaali’ye
1912’den itibaren yüzbaşı rütbesiyle Düzce Jandarma teğ- bağlı Selâhiye Köyü’nde yaşayan Rüştü Kobaş idi.
menliği görevine asaleten atanan Rüştü Bey; Düzce, Bolu,
346
Adapazarı bölgesinde eşkıyaya göz açtırmadı. Eşkıyalara Yaşar Kemal hiç vakit kaybetmeden Kocaali’ye geldi. Rüştü
karşı gösterdiği başarılar, Anadolu’yu kasıp kavuran Çakır- Bey’in yanında bir süre kaldı. Uzun uzun sohbetler ettiler.
calı Çetesi’nin üzerine gönderilmesine sebep oldu. Usta bir “Çakırcalı’yı Biz Öldürdük!” diyen Rüştü Bey’in anlattıkla-
keskin nişancı olan kardeşi Osman ile Düzce’de bir müfreze rı sayesinde Çakırcalı Efe olayı aydınlanmış oldu. Bu konu
kurdu ve İzmir-Aydın bölgesine giderek operasyonu başarıy- hakkında Yaşar Kemal, “Albay Rüştü Kobaş’ın Çakırcalı Efe’yi
la yönetti. Çakırcalı’yı öldüren müfrezede bulunan Rüştü kendi müfrezesinin öldürdüğü üstüne elindeki, bana verdiği
347
Bey, yıllar sonra bu meseleyi romanlaştıran ünlü Türk Ro- belgeler, bu ilginç kişiliğe yeni bir ışık tutmuştur. Ve efenin ölü-
mancısı Yaşar Kemal’e mektup yazarak olayın bilinmeyen mü aydınlanmıştır. Çakırcalının yaşamına “Çakırcalı’yı Biz
yönlerini anlatmıştır. Öldürdük” kısmını Albay Rüştü Kobaş’ın ağzından, olduğu
344 BOA, DH.H, 14/2/1.
345 Yaşar Kemal, Çakırcalı Efe, Ed. Kaan Özkan, Tamer Erdoğan, Yapı Kredi Yayınları, 14. Baskı, İstanbul 2014, s. 148-150.
346 BOA, DH.İD, 159/11/1.
347 Enver Konukçu, “Milli Mücadelede Akçaşehiri-i Bolu ve Karasu”, 7.
348 Türkan Gözütok, “Eşkiyalık Ve Çakırcalı Mehmet Efe’nin Türk Edebiyatına İzdüşümü”, Türkbilig Dergisi, S. 21, 2011, s. 68.
349 Yaşar Kemal, Çakırcalı Efe, s. 7.
246 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ
