Page 244 - Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Kocaali E-Kitap

Serdivanlı Kaptan Vangelos’un
Kocaali Mezalimi
(1919-1920)

Osmanlı Devleti, Ekim 1914’te I. Dünya Savaşı’na dâhil ol-
duktan sonra İttihat ve Terakki Hükümeti askerlik çağına
gelmiş olan 1869–1895 yılları arasında doğmuş erkek nüfu-
su, genel seferberlik çerçevesinde silâhaltına çağırdı. Bu çağ-
rıya Müslüman tebaa büyük ölçüde olumlu yanıt verirken,
azınlıkların askere alınması sırasında firar etme gibi olumsuz
durumlar yaşandı. Azınlıklar, düşman ülkelere firar ederek
casusluk yapıyor ya da düşman askerlerine yardım ve yataklık
yapıyorlardı. Hükümet, yeni firarların önüne geçmek ve düş-
mana verilen desteği durdurmak amacıyla Osmanlı vatandaşı
Rum, Ermeni, Arap ve diğer yabancı unsurlara yönelik ola-
rak zorunlu göç ettirme politikası uyguladı. 330

Tehcir Kanunu adı verilen bu zorunlu göç Batı Anadolu,
Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yaşayan azınlıkların ül-
kenin birliğine düşmanca hareket ettiğinin anlaşılması üzeri-
ne uygulanmıştır. Tehcir; Adapazarı, Karasu ve Kocaali’de de
uygulanmış, Rumların çoğu bu duruma itiraz etmiş, özellikle
de Rum gençleri dağa çıkarak direniş çeteleri kurmuşlardır.
Tehcir edilen Rumların ev ve arazilerine devlet tarafından
karşılıksız el konulmuş, kimi satılmış, kimi ise memur, subay
ve ahaliden kimselere kiraya verilmişti. 331

Rumlar, Osmanlı Devleti’nin savaştan mağlup ayrılarak 30
Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşma-
sı ile birlikte tekrar geri dönme hakkı elde ettiler. Adapaza-
rı’nda yaşayan Rum ve Ermeniler 10 Aralık 1918 tarihinden
itibaren geri dönmeye başladılar. Geri dönüşler 1922 yılına
kadar devam etti. Haksızlığa uğradıklarını düşünen Rum ve
Ermeniler var güçleriyle Osmanlı Devleti aleyhine çalıştılar.
15 Mayıs 1919’da İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edilmesi
üzerine Rum çeteleri baskı ve zulümleri daha da artırdılar.
İzmir’in işgal edilmesinden kısa süre sonra yurdun dört bir
yanında halk, teşkilatlanarak Kuvâ-yı Milliye’yi kurdu.

330 Mustafa Özdemir, “I. Dünya Savaşı Sırasında Osmanlı Devleti Tarafın-
dan Gerçekleştirilen Rum Tehciri”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları
Dergisi, C. VI, S. 14, (2007/Bahar), s. 28.
331 Mustafa Özdemir, “I. Dünya Savaşı Sırasında Osmanlı”, s. 29.
▼
1892 Yılında Serdivan’da Dünyaya Gelen Rum Çete Lideri Kaptan
Vangelos Fotiadis Adına Yunanistan Vodina’da Dikilen Büst
Cih an Er söz Ar şivi
242 TARİHÎ VE K ÜLT ÜRE L MİR ASIY L A K O CAAL İ